فصل‌ پنجم‌ آئین نامه تجهیزات حفاظت فردی ایران به تجهیزات حفاظتی چشم و صورت اختصاص دارد:

ماده‌ 27: كلیه‌ كارهایی که ممكن‌ است‌ ایجاد خطری‌ برای‌ چشمهایشان‌ بنماید باید از وسایل‌ حفاظتی‌ مخصوص‌ چشم‌ استفاده‌ نمایند.

ماده‌ 28: كارگرانی‌ كه‌ از چشم‌ ضعیف‌ بوده‌ و محتاج‌ به‌ داشتن‌ عینك‌های‌ نمره‌ای‌ هستند باید از عینك‌های‌ حفاظتی‌ به‌ شرح‌ زیر استفاده‌ نمایند.

الف- عینك‌های‌ حفاظتی‌ كه‌ تواماً باعینك‌ نمره‌ای‎دید و حفاظت‎چشم‎كارگران‌ راتامین‌ نماید.

ب‌ - عینك‌های‌ حفاظتی‌ كه‌ روی‌ عینك‌های‌ نمره‌ای‌ قرار می‌گیرند به‌ شرط‌ آنكه‌ هیچگونه‌ تغییری‌ در وضع‌ استقرار عینك‌ اصلی‌ ایجاد نشود.

ج‌ - عینك‌های‌ حفاظتی‌ كه‌ شیشه‌ نمره‌ای‌ آن‌ زیر شیشه‌ حفاظتی‌ قرار دارد.

ماده‌ 29: شیشه‌ و یا هرگونه‌ ماده‌ پلاستیكی‌ شفاف‌ كه‌ برای‌ عینك‌هایی‌ حفاظتی‌ ساخته‌ می‌شوند باید:

الف- درمقابل‌ كاری‌ كه‎عینك‌ به ‎منظور آن‎كار اختصاص‌ داده‎ شده‌ مقاومت‎كافی‌ داشته‌‎ باشد.

ب‌ - عاری‌ از حباب‌ هوا، ترك‌، موج‌ و یا هرگونه‌ عیب‌ دیگری‌ باشد.

ماده‌ 30: بغیر از شیشه‌های‌ نمره‌ای‌، سطح‌ داخلی‌ و خارجی‌ شیشه‌های‌ حفاظتی‌ باید موازی‌ بوده‌ و هیچگونه‌ خمیدگی‌ نداشته‌ باشد.

ماده‌ 31: عرض‌ شیشه‌های‌ عینك‌ حفاظتی‌ باید 5/44 میلیمتر و طول‌ آن‌ 38 میلیمتر باشد.

ماده‌ 32: قطر دایره‌ شیشه‌های‌ عینك‌های‌ مدور غیرنمره‌ای‌ باید لااقل‌ 50 میلیمتر باشد.

ماده‌ 33: شیشه‌هایی‌ كه‌ منحصراً جهت‌ حفاظت‌ در مقابل‌ خطر پرتاب‌ ذرات‌ اجسام‌ و ضربه‌ اختصاص‌داده‌ می‌شوند بایستی‌ لااقل‌ قدرت‌ عبور 80% نور سطح‌ كار داشته‌ باشد.

ماده‌ 34: زه‌های‌ عینك‌ باید سبك‌ و محكم‌ بوده‌ و كاملاً روی‌ صورت‌ چسبیده‌ باشند و در صورت‌ لزوم‌ مجهز به‌ حفاظ‌های‌ جانبی‌ گردند.

ماده‌ 35: مقاومت‌ شیشه‌های‌ عینك‌های‌ حفاظتی‌ برای‌ كارهای‌ برش‌، پرچ‌ كاری‌، سنگ‌ زدن‌ و صیقل‌ كردن‌، كار با سنگ‌ سمباده‌ سنگ‌ تراش‌ و سایر كارهای‌ مشابه‌ بایستی‌ به‌ تصویب‌ وزارت‌ كار برسد.

ماده‌ 36: قاب‌ عینك‌های‌ ایمنی‌ برای‌ كارگرانی‌ كه‌ در مقابل‌ باد و یا گرد و غبار كار می‌كنند باید قابل‌ انعطاف‌ بوده‌ و كاملاً با صورت‌ كارگر تطبیق‌ نماید.

ماده‌ 37: عینك‌های‌ حفاظتی‌ برای‌ كارگرانی‌ كه‌ با فلزات‌ مذاب‌ كار می‌كنند باید در مقابل‌ حرارت‌ استقامت‌ داشته‌ و نوع‌ آنها با تشخیص‌ و تصویب‌ وزارت‌ كار انتخاب‌ گردد.

ماده‌ 38: عینك‌های‌ حفاظتی‌ برای‌ كارگرانی‌ كه‌ با مایعات‌ خورنده‌ از قبیل‌ اسیدها و قلیاها كار می‌كنند باید در اطراف‌ داخل‌ زه‌ مجهز به‌ جنسی‌ نرم‌ و نسوز و قابل‌ انعطاف‌ (مانند عینك‌ اسكی‌) باشند تا عینك‌ كاملاً در اطراف‌ چشم‌ به‌ صورت‌ كارگر چسبیده‌ و مانع‌ نفوذ ترشح‌ مایعات‌ مذكور از منافذ تهویه‌ به‌ داخل‌ چشم‌ گردد.

ماده‌ 39: عینك‌های‌ حفاظتی‌ برای‌ كارگرانی‌ كه‌ در مقابل‌ دودهای‌ خطرناك‌ یا ناراحت‌ كننده‌ برای‌ چشمها كار می‌كنند باید دارای‌ قابی‌ باشند كه‌ از طرف‌ داخل‌ مجهز به‌ جنسی‌ نرم‌ و نسوز و قابل‌ انعطاف‌ بوده‌ و كاملاً روی‌ صورت‌ كارگر چسبیده‌ و هیچگونه‌ منفذی‌ نداشته‌ باشند.

ماده‌ 40: عینك‌های‌ حفاظتی‌ كلاه‌ با ماسك‌ جوشكاری‌ برای‌ كارگرانی‌ كه‌ با استیلن‌ یا برق‌ جوشكاری‌ می‌كنند و یا در مقابل‌ كوره‌هایی‌ كه‌ دارای‌ تشعشعات‌ خیره‌ كننده‌ هستند مشغول‌ كار می‌باشند باید مجهز به‌ شیشه‌ رنگی‌ (فیلتردار) جهت‌ جذب‌ تشعشعات‌ مذكور بوده‌ و تعیین‌ نوع‌ و اندازه‌ شیشه‌های‌ آنها به‌ تصویب‌ وزارت‌ كار رسیده‌ باشد.

ماده‌ 41: ماسك‌های‌ طلقی‌ برای‌ حفاظت‌ صورت‌ و چشم‌ در مقابل‌ ضربات‌ خفیف‌ و جرقه‌ باید كاملاً شفاف‌ و نسوز و بدون‌ عیب‌ باشند به‌ قسمی‌ كه‌ مانع‌ از دید كارگر نشوند.

ماده‌ 42: عینك‌ حفاظتی‌ كه‌ مورد استفاده‌ قرار گرفته‌ است‌ قبل‌ از آنكه‌ به‌ كارگر دیگری‌ داده‌ شود باید:

الف‌ - ضدعفونی‌ گردد.

ب‌ - كلیه‌ قسمت‌های‌ آن‌ كه‌ غیرقابل‌ ضدعفونی‌ كردن‌ است‌ تعویض‌ شوند.

ماده‌43: كلیه‌ عینك‌ها و ماسك‌های‌ طلقی‌ درموقعی‌ كه‌ مورداستفاده‌ قرار نمی‌گیرند باید در جلد مخصوص‌ نگهداری‌ شوند تا در اثر تماس‌ با روغن‌ و چربی‌ و سایر مواد خراب‌‎نگردند.

ماده‌ 44: عینك‌های‌ حفاظتی‌ و ماسك‌های‌ طلقی‌ مرتباً باید مورد بازدید و كنترل‌ قرار گیرند و قسمت‌های‌ آسیب‌ دیده‌ آنها فوراً تعویض‌ شوند.

انواع مختلف جوشكاری شامل: جوشكاری با گاز و جوشكاری با برق می باشد. خطرات عمده فرآیند جوشكاری، تشعشعات نور مرئی و غیر مرئی اشعه ماورای بنفش و اشعه مادون قرمز می باشد. هر چه طول موج كوتاهتر باشد آسیب در ته چشم شدیدتر است . یعنی هر چه طول موج از IR به سمت UV برود خطرات بیشتر است . بنابراین لنز باید دارای قدرت فیلتراسیون باشد كه با توجه به نوع تابش و شدت تابش متغیر است . گریدهای فریم های عینك از حدود «138-70» است لنز باید فیلتر داشته باشد و در فریم های رنگی و تیره تهیه شود .

DIN واحد تیرگی لنز عینكهای ایمنی است كه تحت عنوان Shade Number نامیده میشود طیف درجه بندی تیرگی عینك های حفاظتی كه پاسخ نیازهای صنعتی را میدهد بین 1.5-14 DIN است. به طور مثال لنز با تیرگی 2 DIN در مقابل پرتوهای خورشید استفاده می شود كه در جدول مربوط به استاندارد ANSI آمده است .

مهمترین فاکتور در انتخاب وسایل حفاظتی صورت و چشم نوع اشعه و شدت آن و انتخاب لنز متناسب با آن است.

• عدد کدورت: توانایی عینك ایمنی در جذب اشعه های ماورای بنفش و مادون قرمز و مریی با عددی به نام کدورت که گاهی شماره عینك هم خوانده می شود تعیین می گردد.
• به عنوان یك قانون از عینكی با بالاترین درجه کدورت شروع کرده و به تدریج عینك های با کدورت پایین را انتخاب تا زمانی که بتوانید به راحتی در حال کار ببینید. در هنگام استفاده ازاکسیژن برای جوشكاری یا برشكاری که مقدار زیادی نور زرد تولید می کند بهتراست از لنزی که توانایی جذب نور زرد یا خط سدیم را داشته باشد استفاده نمود.

جوشكار برق باید از کلاه یا ماسک جوشكاری مجهز به شیشه مخصوص که عدد تیرگی (Number Shade) آن به تأیید واحد مربوطه رسیده باشد استفاده نماید. عدد تیرگی عینكهای حفاظتی که پاسخ نیازهای صنعتی را می دهد در انواع جوشكاریهای اختصاصی متفاوت خواهد بود.

شیشه حفاظتی ماسك جوشكاری بایستی بوسیله شیشه روشنی که در روی آن گذاشته میشود از ذرات داغی که به آن میپاشد محفوظ نگهداشته شود. جوشكار باید برای تمیز کردن محل جوش از شیشه روشن محفوظی که برای اینكار در کلاه (ماسك) جوشكاری تعبیه شده و در صورتیكه کلاه (ماسك) جوشكاری فاقد این شیشه باشد باید از عینك نشكن روشن استفاده نماید تا ذرات فلز بداخل چشم های او نپاشد. کمك جوشكار و کسانی که با جوشكار کار میکنند باید برای محافظت چشم خود از عینك کمك جوشكار (Goggle Flash) استفاده نمایند.

• سپرهای صورت به عنوان پوشش ثانویه ای در كنار عینكهای ایمنی مورد مصرف قرار می گیرند كه این موضوع در برخی از كاربردهای صنعتی صنایع همچون عملیات آسیاب و خرد كردن و سایر بخشهایی كه امكان پاشش اجسام گوناگون به چشم وجود دارد ،‌ از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد.
• افرادی كه از عینكهای طبی استفاده می كنند ،‌ جهت محافظت صورت و چشم خود باید از سپرها و عینكهای با شرایط زیر استفاده كنند :
• عینكهای طبی با لنزهای محافظ جهت اصلاح دید ومحافظت از چشم
• گاگل هایی كه بر روی عینكهای طبی مورد مصرف قرارگرفته و در تنظیم دید عینك طبی تغییری ایجاد نمی كنند.
• گاگل هایی كه حاوی لنزهای طبی می باشند.
• برای محافظت از تشعشعات نورانی،‌ باید در محافظتهای چشمی از لنزهای فیلتری استفاده شود. نكته قابل توجه آن است كه نباید لنزهای رنگی و یا دارای ته رنگ خاص را ،‌ بعنوان لنزهای فیلتری استفاده نمود،‌ مگر آنكه بر روی آنها دقیقاً به این نكته اشاره شده باشد (عنوان لنز فیلتری بر روی آنها حك شده باشد.)
• لنز عینكهای ایمنی بدون منفذ بایستی از نوع ضد مه (Anti Fog) باشد تا از تجمع بخارات بر روی شیشه و کاهش دید فرد جلوگیری نماید.
• در مقابل حرارت تنها عینك هائی بایستی مورد استفاده قرار گیرد که بافت سیمی نازک داشته باشد.
• قاب عینک نباید در صورت کارگر حساسیت ایجاد کند.
• طرفین عینك ایمنی کسانیكه با مواد شیمیایی کار میکنند بایستی بسته بوده ولی امكان ورود هوا وجود داشته باشد.
• عینك محافظ صورت در مقابل گرد و غبار محافظ نمیباشد و در محیطی که گرد و غبار مواد موجود است نباید بكار برده شود. در این شرایط توصیه میشود که از ماسكهای تمام صورت با فیلتر گرد و غبار استفاده شود.
• برای عایق بندی یا برداشتن عایقهایی که از الیاف شیشهای و یا معدنی ساخته شده و همچنین بریدن ورقه پنبه نسوز بوسیله ماشین اره باید برای محافظت چشم از عینكهای فنجانی بدون منفذ استفاده نمود و را نیز با استفاده از وسایل ایمنی مناسب حفاظت نمود..
• برای کار کردن با گاز و بخارات مضر برای چشم بایستی عینك ضد اسید و یا ماسك تمام صورت با فیلتر جذب بخارات اسیدی بكار برد.
• شیشه گران باید از عینك مخصوص شیشه گری استفاده نمایند.
• برای ماسه پاشی (Sand Blasting) باید لباس مخصوص كه مجهز به وسائل حفاظتی چشم و دارای تهویه است پوشیده شود. در این عملیات توصیه می شود كه از ماسكهای هوا رسان شیلنگی با كلاهخود و یا ماسك تمام صورت جهت حفاظت توأم سیستم تنفسی و صورت و چشمها استفاده شود.
• هنگام روشن كردن، بازدید و تنظیم شعله كورهها بایستی از عینك مخصوص و یا نقاب قابل اتصال به كلاه ایمنی و یا هر دو استفاده نمود.
• هنگام نمونه گیری مواد شیمیایی بایستی نقاب متصل به كلاه ایمنی لینک به صفحه فروش شیلد های کلاهی بكار برده شود.

تذكر:‌ در هر یك از عملیات فوق كه حفاظت سر و گردن نیز ضروری باشد باید از البسه و وسائل ایمنی مناسب و متناسب استفاده نمود.

• كلیه سرپرستان و اشخاصی كه مسئولیت آنها ایجاب میكند در موقع انجام كارهائیكه مخاطراتی برای چشم دارد حضور داشته باشند مكلفند از عینك مناسب استفاده نمایند.
• در مکانهایی که خطر الکتریسیته یا تشعشات حرارتی وجود دارد نباید قاب عینک فلزی باشد.

این استانداردها شامل موارد زیر می باشند:

• : ANSI Z87.1-2003 الزامات استاندارد ملی آمریکا برای حفاظت چشم و صورت
• : EN166:2002  مشخصات محافظ های چشم
• EN169:2002 : حفاظت چشم – فیلترهای جوشکاری و تکنیک های مربوطه
• EN 379:2003 : حفاظت چشم – فیلترهای جوشکاری اتوماتیک
• EN 170:2002 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه ماوراء بنفش
• EN 171:2002 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه مادون قرمز
• EN 207:2009 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه لیزر
• EN175: 1997 : حفاظت شخصی- تجهیزات حفاظت از چشم و صورت برای جوشکاری جوشکاری و فرایند های مرتبط
• CSAZ94: 3-99 : استاندارد کانادا برای حفاظت از چشم

استاندارد آمریکایی  ANSI

هر يك از وسايل حفاظت چشم و صورت بايد منطبق با مشخصات ذكر شده در استاندارد ANSI Z87.1  نسخه سال 1987 يا 1998 يا 2003 باشند.

استاندارد ANSI Z87.1-2010 مجموعه ای از ضوابط برای تست، مارک، انتخاب، مراقبت و استفاده از تجهیزات حفاظت چشم جهت جلوگیری و یا به حداقل رساندن صدمات وارده به چشم می باشد. بر اساس این استاندارد، تجهیزات حفاظت چشم به صورت حفاظت در برابر خطرات مرتبط با اپراتورهای ماشین آلات، جوشکاری و برشکاری، تماس با مواد شیمیایی، کارهای ساختمانی و عملیات مونتاژ دسته بندی می شوند. خطرات خاص که برای چشم آسیب زا هستند در این استاندارد تعریف نشده است، این خطرات شامل اشعه X، اشعه ناشی از ذرات دارای انرژی بالا، مایکروویو، لیزر، اشعه ناشی از فرکانس های رادیویی، ورزش، تفریح و سرگرمی می باشد، البته خطرات خاص به این موارد محدود نمی شود.

بر طبق این استاندارد شرکت سازنده بایستی توانایی تجهیزات حفاظتی چشم را در مقابل خطر ویژه ای که محافظت می کند قید نماید، تا مجاز به درج استاندارد Z87.1 بر روی آن باشد. علاوه بر این در صورتی که این نوع وسیله حفاظتی توانایی حفاظت در برابر خطرات زیر را نیز داشته باشد به صورت علامت گذاری اضافی بر روی آن قید می گردد:

• حفاظت در برابر ضربه
• حفاظت در برابر پاشش مواد شیمیایی و گرد و غبار
• حفاظت در برابر تشعشعات نوری

حفاظت در برابر ضربه

حفاظت در برابر ضربه بر روی تجهیزات حفاظتی چشم به صورت Z87+ مشخص می شود.

حفاظت در برابر پاشش مواد شیمیایی و گرد و غبار

مطابق با الزامات ANSI Z87.1 حفاظت در برابر پاشش مواد شیمیایی و گرد و غبار به صورت یک کد، با حرف "D" مشخص می شود:

• D3 : حفاظت در برابر پاشش مواد شیمیایی
• D4 : حفاظت در برابر گرد و غبار
• D5 : حفاظت در برابر گرد و غبار های ریز

حفاظت در برابر تشعشع نوری

توانایی لنز برای محافظت در برابر انواع مختلف تشعشعات با حروف زیر مشخص می شوند:

• W : داشتن فیلترهای مناسب برای جوشکاری. دارای رنج 3 الی 14.
• U : دارای فیلتر محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) ، با مقیاسی در محدوده 2 تا 6.
• R : دارای فیلتر محافظت در برابر اشعه مادون قرمز (حرارتی)، با مقیاسی در محدوده 1.3 تا 10.
• L : دارای فیلتر محافظت در برابر نور مرئی (تابش های خیره کننده)، با مقیاسی در محدوده 1.3 تا 10.
• لنز شفاف : بدون کد می باشد
• V : دارای لنز با رنگ متغیر
• S : لنز دارای کاربرد ویژه می باشد

کد گذاری اضافی:

در صورتی که حفاظ برای افرادی با سایز کوچک سر (اندازه سر کوچکتر) طراحی شده باشد با حرف H مشخص می شود.

استـانداردهای اروپایـی (EN)

تجهیزات حفاظتی که از استاندارد اروپا تبعیت می کنند دارای نشان CE می باشند. علاوه بر این در کنار نشان اروپا شماره استاندارد با توجه به نوع محصول و نوع استاندارد قید می گردد:

• EN166:2002 : مشخصات محافظ های چشم

بر اساس این استاندارد بایستی نام شرکت سازنده، شماره فیلتر لنز، درجه تیرگی، فیلد مورد استفاده، مقاومت در برابر خش گرفتگی، ضد میست بودن و میزان مقاومت گرمایی آن قید شود.

• EN169:2002 : حفاظت چشم – فیلترهای جوشکاری و تکنیک های مربوطه
• EN 170:2002 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه ماوراء بنفش
• EN 171:2002 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه مادون قرمز
• EN 379:2003 : حفاظت چشم – فیلترهای جوشکاری اتوماتیک
• EN 207:2009 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه لیزر
• EN175: 1997 : حفاظت شخصی- تجهیزات حفاظت از چشم و صورت برای جوشکاری و فرایند های مرتبط

اين پوشش‌ها تجهیزات حفاظت فردی ای هستند که  به طور نرمال شامل يك گيره قابل تنظيم و يك سپر صورت شفاف و يا با ته رنگ ملايم از جنس فلزات تركيبی استات يا پلی كربنات و يا از يك صفحه مفتول شكل میباشند. شيلدهای صورت در سايز های متنوعی موجود می باشند كه در مقابل گرما و فشار مقاوم بوده و دارای قدرت فيلتراسيون اشعه های نوری هستند. اين محافظهای صورت در زمانی مورد استفاده قرار می گيرند كه تمام صورت نياز به محافظت داشته باشد. همچنين جهت محافظت از چشم و ساير اجزای صورت در مقابل ذرات معلق در فضا و جرقه های فلزات و نيز جلوگيری از پاشيده شدن مواد شيميايی يا بيولوژيكی به درون چشم كاربرد وسيعی دارند.

این تجهیزات دارای یک پنجره یا ویزور شفاف برای محافظت از صورت و چشم ها در برابر ضربه، پاشیدن مواد خطرناک، حرارت یا نور خیره کننده هستند.

هنگام استفاده از این حفاظ ها، کاربر دائماً در حال برداشتن و گذاشتن ویزور است. برای محافظت از چشم ها هنگامی که ویزور بالاست باید از عینک ایمنی زیر این حفاظ استفاده کرد.

انواع مختلف حفاظ های صورت، در کاربردهای زیر مورد استفاده قرار می گیرند:

• حفاظ های صورت نوع A: برای محافظت در برابر ضربه و پاشیدن مواد
• حفاظ های صورت نوع B: برای محافظت در برابر تشعشع
• حفاظ های صورت نوع C: برای محافظت در برابر کار در حرارت بسیار زیاد

در مواردی که تهویه مطبوع صنعتی وجود نداشته باشد از تجهیزات محافظت از صورت مجهز به ماسکهای تنفسی استفاده میشود.

پیش از انتخاب یک تجهیز حفاظتی مناسب باید دسته بندی کلی تجهیزات حفاظت از چشم و صورت را مطالعه نمود. عینك های حفاظتی یا گاگل ها بدنه انحنا پذیر و تاشوی نرمی دارند كه برای محافظت كامل و كافی چشم از بسیاری از خطرها طراحی شده اند كه در انواع مختلفی موجودند؛ ازجمله : عینكهای با لنزهای روشن و یا لنزهای با ته رنگ ملایم ، عینكهای حاوی فریم های سوراخ دار و یا بدون سوراخ و ... ؛ عینكهای تك لنزی را می توان به همراه عینكهای طبی نیز استفاده نمود كه این امر باعث محافظت از عینك طبی نیز می‌شود. همچنین امكان استفاده از آنها به همراه لنزهای اصلاح دید نیز موجود است كه این امر، ‌علاوه بر محافظت از چشم ،‌ به دید بهتر افراد نیز كمك می كند. به دلیل اینکه تمام سطح چشم را می پوشاند و نیز به صورت می چسبد می تواند در جاهایی که احتمال پاشیده شدن ناگهانی وجود دارد از چشمها محافظت نماید. این عینک ها به دو دسته تقسیم می شوند:

- عینک های حفاظتی فنجانی (Eyecup Goggles):

این عینک ها کاملاً روی چشم قرار می گیرند و چشم های و ناحیه اطراف آن را محافظت می کنند. دارای بندهای قابل تنظیم یا ارتجاعی هستند و برای جلوگیری از بخار گرفتگی لنزها، مجهز به روزنه های تهویه برای عبور هوا می باشند. این نوع عینک ها در سه کلاس موجودند:

• عینک های حفاظتی فنجانی کلاس A

دارای روزنه های مستقیم می باشند که از عبور ذرات بزرگ جلوگیری می کنند اما گرد و غبار و مایعات می توانند از آنها عبور کنند.

• عینک های حفاظتی فنجانی کلاس B

دارای روزنه های تهویه غیر مستقیم می باشند که مانع عبور ذرات گردوغبار و مایعات می شوند.

• عینک های حفاظتی فنجانی کلاس C

محافظ در برابر تشعشع

عینک های حفاظتی پوششی (Cover Goggles):

این عینک برای استفاده روی عینک های طبی طراحی شده و دارای بندهای قابل تنظیم یا ارتجاعی هستند. این عینک های حفاظتی مانند عینک های حفاظتی فنجانی به سه کلاس طبقه بندی می شوند:

• عینک های حفاظتی پوششی کلاس A

مجهز به روزنه های تهویه مستقیم

• عینک های حفاظتی پوششی کلاس B

مجهز به روزنه های غیر مستقیم برای عبور هوا و جلوگیری از بخار گرفتگی

• عینک های حفاظتی پوششی کلاس C

محافظ در برابر تشعشع

برای انتخاب یک حفاظ مناسب آشنایی با استانداردهای تجهیزات حفاظت از چشم و صورت ضروری است.

فیلتر نوعی از عدسی است که برای کاهش تابش نورهای فرودی در محدوده طول موج های مشخص به کار می روند.

فیلترهای مادون قرمز (IR)

فیلترهای مخصوصی هستند که جهت حفاظت در برابر تشعشع و تابش موج طول کوتاه مادون قرمز به کار میروند.

فیلترهای تابش ماوراء بنفش (UV)

فیلترهای مخصوصی هستند که جهت حفاظت در برابر تشعشع و تابش ماوراء بنفش به کار میروند.

فیلتر جوشکاری

فیلتری است مخصوص که برای حفاظت چشم در برابر اشعه های خطرناک حاصل از جوشکاری و تابش ناشی از اشعه ماوراء بنفش و مادون قرمز به کار میرود. لازم به توضیح است که فیلترهای جوشکاری فاقد کد عددی بوده و تنها شامل شماره تیرگی می باشند. انتخاب یک حفاظ جوشکاری مناسب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

استفاده از فیلترهایی با شماره درجه بندی بالا (تیرگی زیاد) می تواند زیانبخش باشد، چرا که این امر سبب می شود تا اپراتور خودش را به منبع نور منتشره نزدیک نموده و در این حال دود حاصله از جوشکاری را تنفس نماید. برای کارهایی که در هوای آزاد و در زیر نور آفتاب انجام می شود می توان از فیلترهایی که شماره درجه بندی آن یک درجه بالاتر می باشد استفاده نمود.

شماره درجه بندی

خصوصیات تراگسیلندگی فیلترها توسط شماره درجه بندی آنها مشخص می شود.

شماره درجه بندی ترکیبی از کد عددی و شماره تیرگی می باشد که با یک خط تیره از یکدیگر جدا شده اند.کد عددی نشان دهنده نوع فیلتر می باشد.

پیش از انتخاب یک تجهیز حفاظتی مناسب باید دسته بندی کلی تجهیزات حفاظت از چشم و صورت را مطالعه نمود.

هر محافظ چشم از سه قسمت عدسی چشمی ، قاب و فیلتر تشکیل شده است.

عدسی چشمی

قسمتی از محافظ چشم می باشد که نور را از خود عبور داده و اجازه دید می دهد و از مواد معدنی یا مواد آلی ساخته شده است مثل لنز، سپر، نقاب.

عدسی چشمی ایمنی

نوعی عدسی چشمی با اثر حفاظت مکانیکی بالا می باشد که می تواند شفاف باشد و نور را کاملا از خود عبور دهد و یا خاصیت فیلتراسیون ( پالایندگی) داشته باشد. عدسی بکار رفته در وسایل حفاظتی چشمی از یکی  از مواد زیر ساخته می شود:

شیشه، شیشه هایی که با کمک حرارت مقاوم شده اند، پلی کربنات، استات سلولز، شیشه هایی که به واسطه واکنش های شیمیایی مقاوم شده اند، شیشه های لایه لایه، پلاستیک، عدسی حاوی تورسیمی، آلیل دی گلیکول کربنات، پلی متیل متاکریلات.

بر اساس اتحادیه استانداردهای کانادا (CSA) عینک ایمنی باید دارای لنزهایی از جنس پلاستیک یا پلی کربنات باشند. لنز پلی کربنات از لنزهای معمولی محکم تر بوده و در برابر ضربه مقاوم می باشد. علاوه بر این طلقهای پلاستیكی مقاوم نظیر پلی کربنات و ترکیبات استات، ضمن نشكن بودن، خش ناپذیر بودن و مقاومت شیمیایی، در صورت مواجهه با خطر پرتوهای مضر درجه تیرگی آن از درجات پایین تا درجات بالای آن وجود دارد.

ویژگـی های لنز عينك هاي حفاظتي :

           »  متناسب با نوع كار و نوع خطر باشد.

           »  فاقد هرنوع عيب يا نقصي باشد.

           »  غير از شيشه هاي نمره اي سطوح داخل و خارج شيشه هاي حفاظتي بايد موازي بوده و هيچگونه خميدگي نداشته باشد.

           »  طول افقي شيشه هاي حفاظتي بايد 44.5 ميلي متر و ارتفاع آن در جهت قائم 38 ميلي متر باشد.

           »  قطر دايره شيشه عينكهاي مدور غير نمره اي بايد حداقل 50 ميلي متر باشد.

           »  شيشه هايي كه منحصراً براي حفاظت در برابر خطر پرتاب ذرات ، اجسام و ضربه هاي ديگر اختصاص يافته اند، بايد حداقل قدرت عبور 80 % نور سطح كار را داشته باشند.

           »  مقاومت شيشه هاي عينكهاي حفاظتي براي كارهاي برش پرچ كاري و سنگ زدن و صيقل كردن كار با سنگ سمباده و ساير كارهاي مشابه بايد به ميزان كافي و بر طبق مقررات تعيين شده باشد.

بطور کلی ویژگی های مواد مورد استفاده در ساخت لنز هاي عينك های ایمنی به شرح زیر است:

            » پلي کربنات ها : مقاوم در برابر اصابت ذرات پران و ضعيف در برابر خوردگي

            » رزين هاي اکريليك : ضعيف در برابر ضربات اجسام پران و مقاوم در برابر اثرات شيميايي

            » فیبر با بنيان پلاستيک : ضد الكترواستاتيك و ضد مه گرفتگي براي کارهاي سبك و اتاق هاي استریل

در كارهای مشروحه زیر استفاده از عینك یا دیگر وسایل حفاظتی چشم، برای كاركنان اعم از اینكه رأساً كار را انجام بدهند یا دستیار بوده و یا در نزدیكی آن به كار مشغول باشند ضروری و لازم ­الاجرا می ­باشد:‌

» خرد كردن، شكستن، بریدن، كندن و یا سوراخ كردن موادی از قبیل سیمان، آجر،‌ سنگ، آسفالت، چدن و سایر مصالح ساختمانی.

» برداشتن آستر و تمیز كرن داخل ظروف پالایشگاه و كارخانجات دیگر مثل جدار سیمانی و آجری و غیره.

» كار كردن با چرخ سمباده و سنگ زنی حتی اگر چرخ مذكور مجهز به حفاظ باشد.

»به هنگام تمیز كردن یا كار كردن داخل كوره­ ها، دودكش­ها و گرم كننده­ ها.

» كارهایی كه ایجاد گرد و غبار و پراكندن ذرات می­كند و جوشكاری سرب.

» بكار بردن ابزاری كه با هوای فشرده كار می­كند برای انجام كارهائی از قبیل خرد كردن، درز گیری، بریدن میخ و مهره ­ها و همچنین مته كردن و سمباده كردن و كارهای مشابه.

» كار كردن با ابزار ماشینی.

» جلا دادن بوسیله چرخ و یا برش سیمی، تراشیدن، پوسته گیری كردن، ضربه زدن و كارهای مشابه.

» چرخ كردن و درز گیری پرچ.

» جابجا كردن و جمع آوری مواد زائد.

» آهنگری.

» پاك كردن لوله ­های سرباز با هوا.

» استفاده از چكش و پتك برای كوبیدن ابزار، قلمها، میله­ های برنده و غیره و چكشی كه با آن لوله و ظروف بازرسی می­شود.

» اندازه گیری مخازن محتوی هر گونه مواد نفتی و یا شیمیایی و یا هر هیدروكربور سبك.

» كار كردن با انبردست در موقع كشیدن شیئی، قطع سیم و نوار و شیئی دیگری كه تحت كشش می­باشد و یا در مواردی كه ممكن است كار كردن با سیم مخاطراتی در بر داشته باشد.

» تنظیم آب بندی كمپرسور، تلمبه، موتور و غیره كه در حال كار كردن می­باشد.

» در موقع كار كردن با وسایل شیشه­ ای كه تحت فشار و یا خلاء می­باشد.

» رنگ زدن بوسیله هوای فشرده.

» كارهای بنایی و نجاری.

» جابجا كردن قیر گداخته.

» تخلیه و جابجا كردن بارهائی كه ایجاد گرد و غبار می­كنند مثل سود سوز آور، گوگرد، سیمان، خاك نسوز، كاتالیست­ها،‌ مواد شیمیایی و غیره.

تعیین لوازم و تجهیزات ایمنی متناسب با نوع خطرات یکی از اصلی ترین کارهایی است که پیش از آغاز یک فعالیت شغلی صورت گیرد. در کل باید گفت که حفاظت از چشم نسبت به سایر اعضای بدن از اهمیت بیشتری برخوردار است چرا که :

از دست دادن عملكرد یك چشم ( از دست رفتن بینایی آن ) خواه چشم دیگر بینایی داشته باشد یا نه، معادل 1800 روز تلف شده محسوب می شود. از دست دادن عملكرد هر دو چشم ( از دست دادن بینایی ) در یك حادثه معادل 6000 روز تلف شده یعنی برابر با حادثه فوت می باشد. از آنجا که نیروی انسانی مهمترین سرمایه هر سازمانی است استفاده از تجهیزات حفاظت فردی جهت بالا یردن ایمنی افراد ضروری است.

عمده دلایل بروز آسیب چشم عبارتند از :

الف) عدم استفاده ازحفاظ چشم: طبق بررسی و گزارش دفتر آمار کار آمریکا، تقریبا 3 مورد از هر 5 کارگر (60درصد) که دچار آسیب چشم شده اند، در زمان حادثه از وسایل محافظت چشم استفاده نکرده اند.

ب) استفاده از حفاظ نامناسب چشم برای شغل مربوطه : حدود 40 درصد ازکارگران آسیب دیده، از عینک های بدون حفاظ جانبی یا شیلد ایمنی استفاده کرده اند .البته هنوز برخی از صدمات ممکن است رخ دهد حتی زمانی که از عینک های فنجانی یا حفاظ تخت جانبی استفاده می شود. گاگل های کاملا فیت ، حفاظت کاملی را ایجاد می کنند و برای محافظت ازخطرات مایعات شیمیایی باید مورد استفاده قرار گیرند.

ج) ذرات پرتاب شده: علت 70درصد از آسیب های چشمی درمحیط کار ناشی از برخورد ذرات پرتاب شده یا سقوط اشیا بوده است. کارگران آسیب دیده، بیان کرده اند که نزدیک 60 درصد از اشیا کوچکتر از سر سوزن بوده اند. تماس با مواد شیمیایی می تواند باعث حدود 20 درصد از آسیبهای چشمی شود. حوادث دیگر توسط نوسان اشیا ازیک حالت ثابت یا بسته ایجاد شده اند مثل تنه درخت ، طنابها و زنجیرها یا ابزاری که به چشم کارگران در حین استفاده از آنها برخورد کرده است.

مخاطرات بالقوه آسیب چشمی می تواند تقریبا در هرصنعتی باشد اما BLS گزارش کرده که بیش از 40 درصد صدمات رخ داده برای کارگران درگیر در کار با تجهیزات صنعتی یا کارهای دستی، همانند مکانیک ها، تعمیرکاران ، لوله کش ها و محیط های صنعتی بوده است. بیش از 3/1 کارگران آسیب دیده مونتاژ کار، سنگ زن یا اپراتوردستگاه سنگ سمباده بودند معمولا 20 درصد کارگران از آسیب های چشمی رنج می برند. بنابراین بسته به نوع شغل استفاده از تجهیزات حفاظتی سیستم بینایی در بعضی مشاغل نسبت به سایرین از اهمیت بالاتری برخوردار است بنابراین باید حداقل برای انجام فعالیت هایی که به هنگام انجام آن استفاده از وسایل حفاظتی چشم ضروری است ،استفاده از تجهیزات حفاظت فردی بصورت یک الزام عملی مورد استفاده دقرار گیرد.