مطالب (94)
این گوشیها که نام دیگرشان گوشیهای فنجانی است، رایج ترین وسیله حفاظتی در محیط کار صنعتی محسوب می شود .برای خرید یک حفاظ روگوشی مناسب آشنایی با اجزای مختلف یک گوشی حفاظتی ضروری است ؛ گوشی های حفاظتی از دو پوسته صلبی با فرم نیم کره و یا شکل های مشابه غیر منظم تشکیل شده که توسط یک تسمه فلزی در مقابل گوش قرار می گیرد. به طور معمول، از جنس پلاستیکی سخت می باشد که به شکل فنجانی، بیرون یا اطراف گوش را میپوشاند. این نوع حفاظها از طریق یک بالشتک (پرشده از فوم پلاستیکی یا مایع لزج)، از نفوذ صدا به داخل گوش جلوگیری می کند. در داخل قسمت فنجانی شکل حفاظ، از مواد جاذب صدا (فوم نرم پلاستیکی) پر شده است. این وسیله شامل یک محافظ است که روی لاله هر دو گوش را کاملاً می پوشاند و براساس مشخصات فنی خود در فرکانسهای مختلف مقادیر متفاوتی را کاهش می دهند. نکته بسیار مهم در انتخاب این نوع گوشی ،کیفیت آنها است و در صورتی که مشخصه فنی کنترل صدا در آنها اعلام و یا به تأیید مراجع رسمی نرسیده باشد ارزش حفاظتی ندارند. عواملی مانند موی بلند، سربند، عینك طبی و عینک ایمنی واندازه جمجمه بر كارآیی آنها تاثیر می گذارد.قبل از استفاده از ایرماف حتما دستورالعمل استفاده از حفاظ روی گوش (ایرماف) مورد مطالعه قرار گیرد.
خطرات عمده تهدید کننده تنه در محیط کار عبارتند از:
- خطر شیمیایی : سموم پوستی ، مواد خورنده و سوزاننده و آلرژن ها
- خطر فیزیکی : خطرات حرارتی ، ارتعاشی و ضربات
- خطرات فیزیکی گرمایی : جوش گرمایی ، گرمازدگی و شوک گرمایی
- خطرات فیزیکی سرمایی : کهیر و سرخی پوست بدن ، از دست دادن هوشیاری ، ورم حاد ریه و توقف قلب
- خطرات بیوژیکی : پاتوژنهای انسانی ، پاتوژنهای حیوانی ، پاتوژنهای محیطی
لباس کار اولین وسیله ایمنی و بهداشتی است که می بایست از طرف کارفرما تهیه و در اختیار کارگر قرار داده شود . لباس کار باید متناسب با کار و بدن کارگر بوده و قسمت های آزاد نداشته باشد . کمر آنها همیشه بسته بوده و دارای جیب های کوچک و حتی الامکان تعداد جیب ها نیز کم باشد .
کارگرانی که با قسمت های گردان ماشین ها کار می کنند باید لباس کارشان چسبیده به تن و آستین هایشان مچ بند داشته باشد . لباس کار یکسره برای این قبیل کارها توصیه می شود ، کارگرانی که روی دستگاه های فوق الذکر کار می کنند اگر موی سرشان بلند است، باید آنها را زیر سربند یا کلاه بپوشانند و به این طریق محافظت از موی سر را انجام دهند هچنین از استفاده از ساعت مچی ، مچ بند ، انگشتر و سایر تزئینات در موقع انجام کار خودداری نمایند .
کارگرانی که در محیط آلوده به گرد و غبار مسموم کننده یا قابل اشتعال کار می کنند نباید از لباس های جیب دار و شلوارهای پاکتی دار استفاده نمایند ، چون گرد و غبار مذکور در محل های لبه دار و جیب ها جمع شده و در مواقع مختلف ممکن است باعث ناراحتی آنها شود .
لباس كار به عنوان یكی از تجهیزات حفاظت فردی مطرح می باشد و كلیه كاركنان باید با لباس كار مناسب محل كار در سر كار حاضر شوند. لباس كار كاركنان دارای خصوصیات ذیل بوده و مطابق مقررات ذیل در اختیار كاركنان قرار می گیرند.
معمولاً لباس كار به عنوان یك پوشش سراسری تنه، دست و پاها را در مقابل شرایط محیطی حفاظت می كند. ساده ترین شكل لباس كار در دو فرم ظاهری بلوز و شلوار یا کاپشن و شلوار(دو تكه) و نوع یكسره ( بیلرسوت ) تولید می شود. جنس لباس کار معمولا از الیاف طبیعی ( پلی استر پنبه ) و یا درصدی الیاف طبیعی و مصنوعی ( فلامنت ویسکوز ) و در مواردی تماماً از الیاف شیمیایی و صنعتی است . بدیهی است هر چه الیاف بكار رفته شده در پارچه طبیعی تر باشد، تبادل حرارتی آن آسانتر است .
البسه اختصاصی در مشاغل ویژه و نیز فصول سرد كه از جمله می توان لباس عایق سرما ، لباسهای جاذب رطوبت مخصوص سردخانه ها ، لباس نسوز مخصوص حرارت كوره های ذوب و لباس ضد حریق از جنس پارچه های PVC را نام برد. لباس حفاظتی در برابر گرما از الیاف مخصوصی با پوشش آلومینیوم كه تا 90% اشعه مادون قرمز را برگشت می دهد، ساخته شده و به منظور كار در مجاورت كوره ها و فرآیندهای حرارتی استفاده می شود. دستکش ها و آستین های حفاظتی در انواع مختلف نیز به نوعی در دسته لباس کار جای میگیرد و بسته به نوع کار الزامات مشخصی دارند.
در این مبحث منظور، سقوط اشیا به صورت عمودی و از ارتفاع به صورت سقوط آزاد است و برخورد اشیا به صورت مایل در ادامه مطالب آمده است .
کلیه کلاه های ایمنی برای ضربه 5 نیوتن طراحی و ساخته میشوند و آزمایشات و استاندارد ها هم بر اساس حداکثر ضربه 5 نیوتن تدوین شده اند . دلیل آن نیز بسیار ساده است . هر نیرویی که به صورت عمودی بر سر وارد میشود تماما از طریق گردن به بدن انسان وارد شده و به زمین یا دیگر تکیه گاه ها منتقل میشود . سیستم استخوان بندی گردن و ستون فقرات انسان ها به صورت میانگین تا حد 5 نیوتن نیرو را میتواند بدون آسیب جدی منتقل کند ( البته با فرض وارد شدن نیرو به سطح قابل قبولی از جمجمه که کارکرد اصلی کلاه ایمنی است و در مبحث اجزای تشکیل دهنده کلاه ایمنی به آن خواهیم پرداخت) بنابراین یک نکته را همواره به یاد داشته باشید که اگر در اثر اقتادن یک شیء ضربه ای بیشتر از 5 نیوتن به کلاه وارد شود دیگر کلاه نمیتواند از شما محافظت کند.
5 نیوتن یعنی یک وزنه 5 کیلوگرمی از ارتفاع یک متری سقوط کند . یا یک وزنه 2کیلوگرمی از ارتفاع 2.5 متری سقوط کند. برای ملموس تر شدن موضوع یک آجر سفال حدود دو کیلوگرم وزن دارد حال اگر از یک ساختمان دو طبقه که حدود 6 متر ارتفاع خواهد داشت سقوط کند 2*6=12 نیوتن ضربه وارد میکند که هیچ کلاهی نمیتواند مقاومت کند و تازه اگر هم کلاه سالم بماند قطعا استخوان بندی گردن آسیب خواهد دید .
در یک مثال جالبتر اگر یک انبردست که معمولا 500 گرم وزن دارد از یک ساختمان 4 طبقه که بیش از 12 متر ارتفاع خواهد داشت سقوط کند 0.5*12= 6 نیوتن نیرو وارد میکند که باز هم کلاه ایمنی کار ساز نیست
پس بنابر این اگر کلاه ایمنی به سر داشته باشیم در بسیاری از موارد کفایت نخواهد کرد و دو راه حل بیشتر نداریم یا باید در معرض سقوط این اشیا کار نکنیم یا باید کنترل مهندسی را سرلوحه کار قرار دهیم که در این مورد تنها راه حل اجرای تورها یا دیگر محافظ ها در فواصل ارتفاعی مورد نیاز است که نحوه نصب آنها در آیین نامه های مربوطه با جزییات آمده است .
همیشه به خاطر داشته باشیم که استفاده از تجهیزات حفاظت فردی آخرین راه حل برای حفاظت از افراد است و قبل از آن باید به روشهای مختلف از جمله کنترل های مهندسی، خطر یا آلودگی را ازبین برد و یا به حداقل رسانید .
در مطالب این سایت سعی شده است که در مورد هر دسته از تجهیزات حفاظت فردی خلاصه توضیحات کاربردی و علمی مورد نیاز ارایه شود. امیدواریم که پس از مطالعه سرفصل ها بتوانید اولاً مشخصات تجهیزاتی که بتواند نیاز شما را برآورده سازد را معین کنید . ثانیاً کالاهای استاندارد را از انواع تقلبی آن تشخیص دهید . ثالثاً نحوه استفاده و نگهداری تجهیزات را یاد گرفته و اموزش دهید .
تجهیزات حفاظت فردی در شش مورد استفاده میشوند که با کلیک روی هر یک از لینک های زیر میتوانید مطالب مرتبط با آن موضوع را مطالعه نمائید:
- حفاظت از سر
- حفاظت ار چشم و صورت
- حفاظت از سیستم شنوایی
- حفاظت از سیستم تنفسی
- حفاظت از تنه
- حفاظت از دست و بازو
- حفاظت از پا
اين عوامل شامل جا و مکان و وسايل و تجهيزات، روشنايي، تهويه، صدا، ارتعاشات، فشار و تشعشعات راديواکتيو می باشد.
عوامل شیمیایی در محیط کار در برگیرنده تمام مواد اولیه ، بینابینی و فراورده های اصلی که در صنعت بکار میروند یا تولید میشوند میباشند .این مواد که به شکل گاز مایع و یا جامد هستند ممکن است به صورت طبیعی یا مصنوعی بوده و یا با منشاء گیاهی وحیوانی باشد. هر یک از مواد دارای خطرات و زیانهای مختص به خود است که در صورت تماس فرد با آن رخ می نماید .
آسیب های اسکلتی – عضلانی مرتبط با کار از جمله بزرگترین مشکلات بهداشت شغلی در کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه است .این آسیب ها در اثر تخریب تجمعی بافت های دستگاه اسکلتی- عضلانی طی ماهها و سالها مواجهه با عوامل استرس زای بیو مکانیکی و روانی – اجتماعی در محیط کار رخ میدهند .
فصل پنجم آئین نامه تجهیزات حفاظت فردی ایران به تجهیزات حفاظتی چشم و صورت اختصاص دارد:
ماده 27: كلیه كارهایی که ممكن است ایجاد خطری برای چشمهایشان بنماید باید از وسایل حفاظتی مخصوص چشم استفاده نمایند.
ماده 28: كارگرانی كه از چشم ضعیف بوده و محتاج به داشتن عینكهای نمرهای هستند باید از عینكهای حفاظتی به شرح زیر استفاده نمایند.
الف- عینكهای حفاظتی كه تواماً باعینك نمرهایدید و حفاظتچشمكارگران راتامین نماید.
ب - عینكهای حفاظتی كه روی عینكهای نمرهای قرار میگیرند به شرط آنكه هیچگونه تغییری در وضع استقرار عینك اصلی ایجاد نشود.
ج - عینكهای حفاظتی كه شیشه نمرهای آن زیر شیشه حفاظتی قرار دارد.
ماده 29: شیشه و یا هرگونه ماده پلاستیكی شفاف كه برای عینكهایی حفاظتی ساخته میشوند باید:
الف- درمقابل كاری كهعینك به منظور آنكار اختصاص داده شده مقاومتكافی داشته باشد.
ب - عاری از حباب هوا، ترك، موج و یا هرگونه عیب دیگری باشد.
ماده 30: بغیر از شیشههای نمرهای، سطح داخلی و خارجی شیشههای حفاظتی باید موازی بوده و هیچگونه خمیدگی نداشته باشد.
ماده 31: عرض شیشههای عینك حفاظتی باید 5/44 میلیمتر و طول آن 38 میلیمتر باشد.
ماده 32: قطر دایره شیشههای عینكهای مدور غیرنمرهای باید لااقل 50 میلیمتر باشد.
ماده 33: شیشههایی كه منحصراً جهت حفاظت در مقابل خطر پرتاب ذرات اجسام و ضربه اختصاصداده میشوند بایستی لااقل قدرت عبور 80% نور سطح كار داشته باشد.
ماده 34: زههای عینك باید سبك و محكم بوده و كاملاً روی صورت چسبیده باشند و در صورت لزوم مجهز به حفاظهای جانبی گردند.
ماده 35: مقاومت شیشههای عینكهای حفاظتی برای كارهای برش، پرچ كاری، سنگ زدن و صیقل كردن، كار با سنگ سمباده سنگ تراش و سایر كارهای مشابه بایستی به تصویب وزارت كار برسد.
ماده 36: قاب عینكهای ایمنی برای كارگرانی كه در مقابل باد و یا گرد و غبار كار میكنند باید قابل انعطاف بوده و كاملاً با صورت كارگر تطبیق نماید.
ماده 37: عینكهای حفاظتی برای كارگرانی كه با فلزات مذاب كار میكنند باید در مقابل حرارت استقامت داشته و نوع آنها با تشخیص و تصویب وزارت كار انتخاب گردد.
ماده 38: عینكهای حفاظتی برای كارگرانی كه با مایعات خورنده از قبیل اسیدها و قلیاها كار میكنند باید در اطراف داخل زه مجهز به جنسی نرم و نسوز و قابل انعطاف (مانند عینك اسكی) باشند تا عینك كاملاً در اطراف چشم به صورت كارگر چسبیده و مانع نفوذ ترشح مایعات مذكور از منافذ تهویه به داخل چشم گردد.
ماده 39: عینكهای حفاظتی برای كارگرانی كه در مقابل دودهای خطرناك یا ناراحت كننده برای چشمها كار میكنند باید دارای قابی باشند كه از طرف داخل مجهز به جنسی نرم و نسوز و قابل انعطاف بوده و كاملاً روی صورت كارگر چسبیده و هیچگونه منفذی نداشته باشند.
ماده 40: عینكهای حفاظتی كلاه با ماسك جوشكاری برای كارگرانی كه با استیلن یا برق جوشكاری میكنند و یا در مقابل كورههایی كه دارای تشعشعات خیره كننده هستند مشغول كار میباشند باید مجهز به شیشه رنگی (فیلتردار) جهت جذب تشعشعات مذكور بوده و تعیین نوع و اندازه شیشههای آنها به تصویب وزارت كار رسیده باشد.
ماده 41: ماسكهای طلقی برای حفاظت صورت و چشم در مقابل ضربات خفیف و جرقه باید كاملاً شفاف و نسوز و بدون عیب باشند به قسمی كه مانع از دید كارگر نشوند.
ماده 42: عینك حفاظتی كه مورد استفاده قرار گرفته است قبل از آنكه به كارگر دیگری داده شود باید:
الف - ضدعفونی گردد.
ب - كلیه قسمتهای آن كه غیرقابل ضدعفونی كردن است تعویض شوند.
ماده43: كلیه عینكها و ماسكهای طلقی درموقعی كه مورداستفاده قرار نمیگیرند باید در جلد مخصوص نگهداری شوند تا در اثر تماس با روغن و چربی و سایر مواد خرابنگردند.
ماده 44: عینكهای حفاظتی و ماسكهای طلقی مرتباً باید مورد بازدید و كنترل قرار گیرند و قسمتهای آسیب دیده آنها فوراً تعویض شوند.
انواع مختلف جوشكاری شامل: جوشكاری با گاز و جوشكاری با برق می باشد. خطرات عمده فرآیند جوشكاری، تشعشعات نور مرئی و غیر مرئی اشعه ماورای بنفش و اشعه مادون قرمز می باشد. هر چه طول موج كوتاهتر باشد آسیب در ته چشم شدیدتر است . یعنی هر چه طول موج از IR به سمت UV برود خطرات بیشتر است . بنابراین لنز باید دارای قدرت فیلتراسیون باشد كه با توجه به نوع تابش و شدت تابش متغیر است . گریدهای فریم های عینك از حدود «138-70» است لنز باید فیلتر داشته باشد و در فریم های رنگی و تیره تهیه شود .
DIN واحد تیرگی لنز عینكهای ایمنی است كه تحت عنوان Shade Number نامیده میشود طیف درجه بندی تیرگی عینك های حفاظتی كه پاسخ نیازهای صنعتی را میدهد بین 1.5-14 DIN است. به طور مثال لنز با تیرگی 2 DIN در مقابل پرتوهای خورشید استفاده می شود كه در جدول مربوط به استاندارد ANSI آمده است .
مهمترین فاکتور در انتخاب وسایل حفاظتی صورت و چشم نوع اشعه و شدت آن و انتخاب لنز متناسب با آن است.
- عدد کدورت: توانایی عینك ایمنی در جذب اشعه های ماورای بنفش و مادون قرمز و مریی با عددی به نام کدورت که گاهی شماره عینك هم خوانده می شود تعیین می گردد.
- به عنوان یك قانون از عینكی با بالاترین درجه کدورت شروع کرده و به تدریج عینك های با کدورت پایین را انتخاب تا زمانی که بتوانید به راحتی در حال کار ببینید. در هنگام استفاده ازاکسیژن برای جوشكاری یا برشكاری که مقدار زیادی نور زرد تولید می کند بهتراست از لنزی که توانایی جذب نور زرد یا خط سدیم را داشته باشد استفاده نمود.
جوشكار برق باید از کلاه یا ماسک جوشكاری مجهز به شیشه مخصوص که عدد تیرگی (Number Shade) آن به تأیید واحد مربوطه رسیده باشد استفاده نماید. عدد تیرگی عینكهای حفاظتی که پاسخ نیازهای صنعتی را می دهد در انواع جوشكاریهای اختصاصی متفاوت خواهد بود.
شیشه حفاظتی ماسك جوشكاری بایستی بوسیله شیشه روشنی که در روی آن گذاشته میشود از ذرات داغی که به آن میپاشد محفوظ نگهداشته شود. جوشكار باید برای تمیز کردن محل جوش از شیشه روشن محفوظی که برای اینكار در کلاه (ماسك) جوشكاری تعبیه شده و در صورتیكه کلاه (ماسك) جوشكاری فاقد این شیشه باشد باید از عینك نشكن روشن استفاده نماید تا ذرات فلز بداخل چشم های او نپاشد. کمك جوشكار و کسانی که با جوشكار کار میکنند باید برای محافظت چشم خود از عینك کمك جوشكار (Goggle Flash) استفاده نمایند.
ویژگـی ها و الزامات عمومی در مورد تجهیزات حفاظت از چشم و صورت
نوشته شده توسط واحد فروش- سپرهای صورت به عنوان پوشش ثانویه ای در كنار عینكهای ایمنی مورد مصرف قرار می گیرند كه این موضوع در برخی از كاربردهای صنعتی صنایع همچون عملیات آسیاب و خرد كردن و سایر بخشهایی كه امكان پاشش اجسام گوناگون به چشم وجود دارد ، از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد.
- افرادی كه از عینكهای طبی استفاده می كنند ، جهت محافظت صورت و چشم خود باید از سپرها و عینكهای با شرایط زیر استفاده كنند :
- عینكهای طبی با لنزهای محافظ جهت اصلاح دید ومحافظت از چشم
- گاگل هایی كه بر روی عینكهای طبی مورد مصرف قرارگرفته و در تنظیم دید عینك طبی تغییری ایجاد نمی كنند.
- گاگل هایی كه حاوی لنزهای طبی می باشند.
- برای محافظت از تشعشعات نورانی، باید در محافظتهای چشمی از لنزهای فیلتری استفاده شود. نكته قابل توجه آن است كه نباید لنزهای رنگی و یا دارای ته رنگ خاص را ، بعنوان لنزهای فیلتری استفاده نمود، مگر آنكه بر روی آنها دقیقاً به این نكته اشاره شده باشد (عنوان لنز فیلتری بر روی آنها حك شده باشد.)
- لنز عینكهای ایمنی بدون منفذ بایستی از نوع ضد مه (Anti Fog) باشد تا از تجمع بخارات بر روی شیشه و کاهش دید فرد جلوگیری نماید.
- در مقابل حرارت تنها عینك هائی بایستی مورد استفاده قرار گیرد که بافت سیمی نازک داشته باشد.
- قاب عینک نباید در صورت کارگر حساسیت ایجاد کند.
- طرفین عینك ایمنی کسانیكه با مواد شیمیایی کار میکنند بایستی بسته بوده ولی امكان ورود هوا وجود داشته باشد.
- عینك محافظ صورت در مقابل گرد و غبار محافظ نمیباشد و در محیطی که گرد و غبار مواد موجود است نباید بكار برده شود. در این شرایط توصیه میشود که از ماسكهای تمام صورت با فیلتر گرد و غبار استفاده شود.
- برای عایق بندی یا برداشتن عایقهایی که از الیاف شیشهای و یا معدنی ساخته شده و همچنین بریدن ورقه پنبه نسوز بوسیله ماشین اره باید برای محافظت چشم از عینكهای فنجانی بدون منفذ استفاده نمود و را نیز با استفاده از وسایل ایمنی مناسب حفاظت نمود..
- برای کار کردن با گاز و بخارات مضر برای چشم بایستی عینك ضد اسید و یا ماسك تمام صورت با فیلتر جذب بخارات اسیدی بكار برد.
- شیشه گران باید از عینك مخصوص شیشه گری استفاده نمایند.
- برای ماسه پاشی (Sand Blasting) باید لباس مخصوص كه مجهز به وسائل حفاظتی چشم و دارای تهویه است پوشیده شود. در این عملیات توصیه می شود كه از ماسكهای هوا رسان شیلنگی با كلاهخود و یا ماسك تمام صورت جهت حفاظت توأم سیستم تنفسی و صورت و چشمها استفاده شود.
- هنگام روشن كردن، بازدید و تنظیم شعله كورهها بایستی از عینك مخصوص و یا نقاب قابل اتصال به كلاه ایمنی و یا هر دو استفاده نمود.
- هنگام نمونه گیری مواد شیمیایی بایستی نقاب متصل به كلاه ایمنی لینک به صفحه فروش شیلد های کلاهی بكار برده شود.
تذكر: در هر یك از عملیات فوق كه حفاظت سر و گردن نیز ضروری باشد باید از البسه و وسائل ایمنی مناسب و متناسب استفاده نمود.
- كلیه سرپرستان و اشخاصی كه مسئولیت آنها ایجاب میكند در موقع انجام كارهائیكه مخاطراتی برای چشم دارد حضور داشته باشند مكلفند از عینك مناسب استفاده نمایند.
- در مکانهایی که خطر الکتریسیته یا تشعشات حرارتی وجود دارد نباید قاب عینک فلزی باشد.
بیشتر...
تعيين لوازم و تجهيزات ايمنی متناسب با نوع خطرات
نوشته شده توسط واحد فروشبرخورد و اصابت اجسام پران و مواد شیمیایی
برای محافظت چشم در برابر اینگونه خطرات ممكن است از عینكهای ایمنی اغلب از نوع حفاظ دار، گاگل ها و شیلدهای چشم و صورت استفاده كرد . مهمترین اصل در انتخاب تجهیزات حفاظتی چشم در برابر خطر برخورد اجسام و همچنین مواجهه با مواد شیمیایی، انتخاب جنس لنز عینك یا گاگل، شیلد و پنجره هملت متناسب با نوع خطرات موجود است.
تشعشعات حرارتی
از شیلدهای صورت و حفاظهای چشم بطور گسترده ای برای حفاظت در برابر پرتوهای حرارتی مادون قرمز استفاده می شود. مشاغل چون ذوب فلزات، ریخته گری، کوره کاری چون امكان اصابت جرقه و اشیای داغ است از هلمت ها و شیلدهای صورت استفاده می شود. این ها به شكل های مشبك سیمی و صفحات پلاستیكی پوشیده شده از آلومینیوم یا شیلدهای پلاستیكی آبكاری شده با طلا. یك شیلد صورت بافته شده ازسیم قادر است تشعشعات حرارتی را بین 30 تا 50 % كاهش دهد. شیلدهای پلاستیكی پوشش داده شده با آلومنیوم به عنوان یكی از مهمترین حفاظ ها در مقابل تشعشعات حرارتی محسوب می شوند.
خطرات موجود در عملیات جوشكاری و برشكاری شامل مخاطرات جوش (استیلن و قوس الكتریكی ) برای چشم می باشد.
صدمات حاصله از تشعشعات مرئی و نامرئی ، ماورای بنفش ، مادون قرمز: مهمترین فاكتور در انتخاب وسایل حفاظتی صورت و چشم در برابر اشعه های زیان آور تعیین نوع اشعه، شدت آن و انتخاب لنزهای متناسب با موارد یاد شده میباشد. توانایی عینك ایمنی در جذب اشعه IR,UV و مرئی با عددی به نام عدد كدورت كه گاهاً شماره عینك نیز خوانده می شود، تعیین می گردد. فرمول محاسبه شماره عینك یا عدد كدورت به صورت زیر است :
T = 10 log I/I৹
T : شماره عینك یا عدد كدورت
I : شدت نور رسیده به لنز
I ৹ : شدت نور عبور كرده از لنز
اشعه های لیزری
در حال حاضر هیچ لنز ایمنی وجود ندارد كه قادر به تامین حفاظت دربرابر همه طول موج های لیزر باشد و از آنجایی كه بعضی از تجهیزات تولید كننده اشعه لیزر می توانند اشعه های لیزر با طول موجهای مختلف تولید نمایند و همچنین به دلیل آنكه طول موج بعضی از امواج لیزری پس از عبور از سیستم های اپتیكی تغییر می نماید بنابراین لازم است در صنایعی كه از امواج لیزر استفاده می شود برای محافظت چشم كارگران تنها به تهیه و استفاده از یك نوع محافظ بسنده نشود.
لازم به ذكر است كه كلیه عینكها و گاگل های ایمنی در برابر لیزر بایستی دارای برچسبی باشند كه اطلاعات زیر بر روی آن حك شده باشد :
- طول موج لیزری كه وسیله قادر به حفاظت در برابر آن باشد
- دانسیته نوری طول موجهای یاد شده
- میزان انتقال نور مریی
برای انتخاب تجهیز حفاظتی مناسب باید به راهنمای انتخاب و خرید تجهیزات حفاظت از چشم و صورت مراجعه کرد
استانداردهای بین المللـی تجهیزات محافظت از چشـم و صـورت
نوشته شده توسط واحد فروشاین استانداردها شامل موارد زیر می باشند:
- : ANSI Z87.1-2003 الزامات استاندارد ملی آمریکا برای حفاظت چشم و صورت
- : EN166:2002 مشخصات محافظ های چشم
- EN169:2002 : حفاظت چشم – فیلترهای جوشکاری و تکنیک های مربوطه
- EN 379:2003 : حفاظت چشم – فیلترهای جوشکاری اتوماتیک
- EN 170:2002 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه ماوراء بنفش
- EN 171:2002 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه مادون قرمز
- EN 207:2009 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه لیزر
- EN175: 1997 : حفاظت شخصی- تجهیزات حفاظت از چشم و صورت برای جوشکاری جوشکاری و فرایند های مرتبط
- CSAZ94: 3-99 : استاندارد کانادا برای حفاظت از چشم
استاندارد آمریکایی ANSI
هر يك از وسايل حفاظت چشم و صورت بايد منطبق با مشخصات ذكر شده در استاندارد ANSI Z87.1 نسخه سال 1987 يا 1998 يا 2003 باشند.
استاندارد ANSI Z87.1-2010 مجموعه ای از ضوابط برای تست، مارک، انتخاب، مراقبت و استفاده از تجهیزات حفاظت چشم جهت جلوگیری و یا به حداقل رساندن صدمات وارده به چشم می باشد. بر اساس این استاندارد، تجهیزات حفاظت چشم به صورت حفاظت در برابر خطرات مرتبط با اپراتورهای ماشین آلات، جوشکاری و برشکاری، تماس با مواد شیمیایی، کارهای ساختمانی و عملیات مونتاژ دسته بندی می شوند. خطرات خاص که برای چشم آسیب زا هستند در این استاندارد تعریف نشده است، این خطرات شامل اشعه X، اشعه ناشی از ذرات دارای انرژی بالا، مایکروویو، لیزر، اشعه ناشی از فرکانس های رادیویی، ورزش، تفریح و سرگرمی می باشد، البته خطرات خاص به این موارد محدود نمی شود.
بر طبق این استاندارد شرکت سازنده بایستی توانایی تجهیزات حفاظتی چشم را در مقابل خطر ویژه ای که محافظت می کند قید نماید، تا مجاز به درج استاندارد Z87.1 بر روی آن باشد. علاوه بر این در صورتی که این نوع وسیله حفاظتی توانایی حفاظت در برابر خطرات زیر را نیز داشته باشد به صورت علامت گذاری اضافی بر روی آن قید می گردد:
- حفاظت در برابر ضربه
- حفاظت در برابر پاشش مواد شیمیایی و گرد و غبار
- حفاظت در برابر تشعشعات نوری
حفاظت در برابر ضربه
حفاظت در برابر ضربه بر روی تجهیزات حفاظتی چشم به صورت Z87+ مشخص می شود.
حفاظت در برابر پاشش مواد شیمیایی و گرد و غبار
مطابق با الزامات ANSI Z87.1 حفاظت در برابر پاشش مواد شیمیایی و گرد و غبار به صورت یک کد، با حرف "D" مشخص می شود:
- D3 : حفاظت در برابر پاشش مواد شیمیایی
- D4 : حفاظت در برابر گرد و غبار
- D5 : حفاظت در برابر گرد و غبار های ریز
حفاظت در برابر تشعشع نوری
توانایی لنز برای محافظت در برابر انواع مختلف تشعشعات با حروف زیر مشخص می شوند:
- W : داشتن فیلترهای مناسب برای جوشکاری. دارای رنج 3 الی 14.
- U : دارای فیلتر محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) ، با مقیاسی در محدوده 2 تا 6.
- R : دارای فیلتر محافظت در برابر اشعه مادون قرمز (حرارتی)، با مقیاسی در محدوده 1.3 تا 10.
- L : دارای فیلتر محافظت در برابر نور مرئی (تابش های خیره کننده)، با مقیاسی در محدوده 1.3 تا 10.
- لنز شفاف : بدون کد می باشد
- V : دارای لنز با رنگ متغیر
- S : لنز دارای کاربرد ویژه می باشد
کد گذاری اضافی:
در صورتی که حفاظ برای افرادی با سایز کوچک سر (اندازه سر کوچکتر) طراحی شده باشد با حرف H مشخص می شود.
استـانداردهای اروپایـی (EN)
تجهیزات حفاظتی که از استاندارد اروپا تبعیت می کنند دارای نشان CE می باشند. علاوه بر این در کنار نشان اروپا شماره استاندارد با توجه به نوع محصول و نوع استاندارد قید می گردد:
- EN166:2002 : مشخصات محافظ های چشم
بر اساس این استاندارد بایستی نام شرکت سازنده، شماره فیلتر لنز، درجه تیرگی، فیلد مورد استفاده، مقاومت در برابر خش گرفتگی، ضد میست بودن و میزان مقاومت گرمایی آن قید شود.
- EN169:2002 : حفاظت چشم – فیلترهای جوشکاری و تکنیک های مربوطه
- EN 170:2002 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه ماوراء بنفش
- EN 171:2002 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه مادون قرمز
- EN 379:2003 : حفاظت چشم – فیلترهای جوشکاری اتوماتیک
- EN 207:2009 : فیلتر های حفاظت در برابر اشعه لیزر
- EN175: 1997 : حفاظت شخصی- تجهیزات حفاظت از چشم و صورت برای جوشکاری و فرایند های مرتبط
اين پوششها تجهیزات حفاظت فردی ای هستند که به طور نرمال شامل يك گيره قابل تنظيم و يك سپر صورت شفاف و يا با ته رنگ ملايم از جنس فلزات تركيبی استات يا پلی كربنات و يا از يك صفحه مفتول شكل میباشند. شيلدهای صورت در سايز های متنوعی موجود می باشند كه در مقابل گرما و فشار مقاوم بوده و دارای قدرت فيلتراسيون اشعه های نوری هستند. اين محافظهای صورت در زمانی مورد استفاده قرار می گيرند كه تمام صورت نياز به محافظت داشته باشد. همچنين جهت محافظت از چشم و ساير اجزای صورت در مقابل ذرات معلق در فضا و جرقه های فلزات و نيز جلوگيری از پاشيده شدن مواد شيميايی يا بيولوژيكی به درون چشم كاربرد وسيعی دارند.
این تجهیزات دارای یک پنجره یا ویزور شفاف برای محافظت از صورت و چشم ها در برابر ضربه، پاشیدن مواد خطرناک، حرارت یا نور خیره کننده هستند.
هنگام استفاده از این حفاظ ها، کاربر دائماً در حال برداشتن و گذاشتن ویزور است. برای محافظت از چشم ها هنگامی که ویزور بالاست باید از عینک ایمنی زیر این حفاظ استفاده کرد.
انواع مختلف حفاظ های صورت، در کاربردهای زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
- حفاظ های صورت نوع A: برای محافظت در برابر ضربه و پاشیدن مواد
- حفاظ های صورت نوع B: برای محافظت در برابر تشعشع
- حفاظ های صورت نوع C: برای محافظت در برابر کار در حرارت بسیار زیاد
در مواردی که تهویه مطبوع صنعتی وجود نداشته باشد از تجهیزات محافظت از صورت مجهز به ماسکهای تنفسی استفاده میشود.
بدنه این دسته از شیلدها از الیاف شیشه ای و یا الیاف مكانیزه شده بوده و متشكل از قسمتهای زیر می باشند:
- یك كلاهك قابل تنظیم بوسیله یك دکمه عایق
- یك كلاهك الحاقی و یك فیلتر
- یك صفحه یا قاب پوششی نگهدارنده
این ماسک ها چشم و صورت را در برابر تشعشع و ضربه محافظت می کنند. دو نوع ماسک جوشکاری وجود دارد: ماسک با صفحه لنز ثابت و ماسک با صفحه لنز متحرک. ماسک ها با صفحات لنز متحرک دارای سه لنز هستند:
- صفحه فیلتر کننده یا تیره از جنس شیشه یا پلاستیک بر روی درب متحرک
- یک لنز بیرونی برای تمیز نگاه داشتن آن
- لنز شیشه ای یا پلاستیکی مقاوم در برابر ضربه که بر روی خود ماسک قرار می گیرد.
همچنین انواع خاصی از این ماسک ها مجهز به محافظ های گوش و سیستم های تصفیه هوا هستند. کارگرانی که نیاز به استفاده از عینک یا لنز طبی دارند می توانند از نوعی از این ماسک ها که مجهز به ذره بین هستند استفاده کنند.
فیلتر یا صفحه تیره مانع عبور تشعشع می شود. جوشکاری قوس الکتریکی، نور مرئی و اشعه های نامرئی ماوراء بنفش و مادون قرمز تولید می کند. اشعه ماوراء بنفش از نوع اشعه نامرئی است که باعث سوختگی پوست و آسیب به چشم می شود. به هر حال به دلیل نزدیکی چشم ها به قوس الکتریکی، شدت اشعه ماواءبنفش بیشتر است، بنابراین در جوشکاری قوس الکتریکی استفاده از صفحه فیلتر کننده با لنز تیره با شماره مناسب برای جلوگیری از ورود این اشعه UV و IR و کاهش آنها تا حد ایمن ضروری است.در واقع انتخاب یک حفاظ جوشکاری مناسب دارای الزاماتی است که باید حتما در نظر گرفته شود.
این سپرها از چشمان و صورت كارگران در مقابل اشعه های مادون قرمز و پرتوهای نورانی مضر، جرقه های ایجاد شده، تراشه ها، گدازه ها و ترشحات فلزی در حین عملیات جوشكاری، لحیم كاری سخت، لحیم كاری معمولی، جوشكاری مقاومتی، جوشكاری قوس الكتریكی محافظتی یا بدون سیستم محافظتی، جوشكاری اكسی استیلن و عملیات برش محافظت بعمل می آورند.
برای انتخاب تجهیز حفاظتی مناسب باید به راهنمای انتخاب و خرید تجهیزات حفاظت از چشم و صورت مراجعه کرد.