فيلترها نبايد در محيطی که مواجهه با عناصر اصلی تشکيل دهنده آلودگی از رنج کارآيی فيلتر بالاتر است استفاده شوند. فیلترهای متعددی برای خطرات خاص طراحی شده اند اما سه نوع فیلتر اصلی برای محافظ های تنفسی تصفیه کننده هوا وجود دارد:

1. فیلتر های مخصوص ذرات ریز
2. فیلتر های مخصوص گاز و بخارات
3. فیلترهای ترکیبی ذرات و گاز/بخار

فیلتر های مخصوص ذرات ریز

این نوع فیلتر, ذرات جامد از قبیل گرد و غبار, فیوم یا دود را پاک می کنند و مانند فیلتر موتور ماشین عمل می کنند تجهیزاتی که فیلترهای مورد استفاده قرار می گیرند ممکن است ماسک های تنفسی فیلتر کننده دهانی یا محافظ های تنفسی با فیلترهای قابل جایگزینی باشند. فيلترهای جاذب ذرات مطابق استاندارد از نفوذ ذرات هوابرد محافظت می کنند. اینگونه فیلترها با حرف P  وبابرچسب نوار سفيد رنگ نام گذاری شده اند و با کد هایP1,P2,P3 ناميده می شوند.کارايی فيلتر P3>P2>P1  می باشد.

 فيلتر P1 تا زمانيکه آلودگی به 4 برابر OEL برسد قابل استفاده است 

فيلتر P2 تا زمانيکه آلودگی به 10 برابر OEL برسد  قابل استفاده است 

فيلتر P3 تا زمانيکه آلودگی به 20 برابر OEL برسد قابل استفاده است 

فیلترهای گازی

هوای دارای گاز يا بخار آلاينده با عبور از روی مواد جاذب فيلتر کارتريج يا کانسيتر با آلاينده واکنش داده و تصفيه می شود بعضی از جاذبها نسبت به يک آلاينده، اختصاصی بوده و ممکن است در مقابل ساير آلاينده ها حفاظتی را تامين نکنند بنابراين در انتخاب نوع مناسب فيلتر بايد دقت شود. همچنين موضوعی که دارای اهميت بسزايی است عبور آلاينده بدون حذف از ميان ماده جاذب است که به اين حالت Break through می گويند و حالتی است که ماده جاذب فيلتر، توانايی خود را از دست داده و در نتيجه آلاينده به درون سيستم تنفسی نفوذ می کند که با توجه به بوی ماده قابل شناسايی است. يکی از مهمترين مواد جاذب، کربن فعال می باشد که با تغييرات ذيل جاذب مناسبی برای گازها و بخارات می باشد.

1- با آغشته کردن کربن فعال با يد می توان بخارات جيوه را جمع آوری کرد.

2- با آغشته کردن کربن فعال با برخی از اکسيدهای فلزی می تواند جاذب گازهای اسيدی باشد.

3- با آغشته کردن کربن فعال با برخی نمکهای فلزی می توان آمونياک را جداسازی کرد.

4- با آغشته کردن کربن فعال با اسيد فسفريک يا نمک آن می توان برای کنترل آمونياک استفاده کرد.

5- با آغشته کردن کربن فعال با مواد قليايی برای کنترل گازهای اسيدی نظير دی اکسيد گوگرد، سولفيد هيدروژن-کلر استفاده می شود.

فیلترهای گازی در دسته های متفاوتی تولید می شوند و جهت انتخاب صحیح به فرد اجازه انتخاب می دهند. این فیلترها بر اساس ظرفیت جذبشان طبقه بندی می شوند. فیلتر گازی 1 (کوچک) فیلتر گازی 2 (متوسط ) فیلتر گازی 3 ( بزرگ ). فيلترهای گاز و بخارات در سه کلاس توليد شده اند تا به استفاده کننده اجازه داده شود که بهترين نوع را برای کار خود انتخاب کند که اين کلاس ها براساس ظرفيت جذب می باشد. در هنگام استفاده از فيلترهای گاز و بخارات نبايد غلظت آلودگی از مقادير ذيل تجاوز نمايد اين مقادير تحت استاندارد EN 141:2000 است :

برای فيلترهای کلاس 1       برابر 10/0 درصد حجمی

برای فيلترهای کلاس 2       برابر 5/0 درصد حجمی

برای فيلترهای کلاس 3       برابر 1    درصد حجمی

طبقه بندی فيلترهای گازی:

اين طبقه بندی بستگی به مقدار گازی دارد که توسط فيلتر جمع آوری می شود هر چه مقدار ظرفيت حذف و يا جمع آوری گاز بيشتر باشد فيلتر در مقابل غلظت مشخصی از گاز در مدت زمان بيشتری می تواند دوام بياورد. فيلترهای گازی برحسب ظرفيت جمع آوری آلاينده های گازی در يکی از چهار گروه ارائه شده در جدول ذيل قرار می گيرند.

گروه	عملکرد
AUS	فيلترهای با ظرفيت جذب پايين و عمر کوتاه
1	فيلترهای با ظرفيت جذب پايين
2	فيلترهای با ظرفيت جذب متوسط
3	فيلترهای با ظرفيت جذب بالا

 

فيلترهای گروه AUS و گروه 1 به عنوان فيلترهای کارتريج و فيلترهای گروه 3 به عنوان گروه کانيستر معروف هستند به علت تفاوتهای احتمالی در مواد بکار رفته برای فيلترهای هر طبقه الزاما ابعاد فيزيکی فيلترهای گازی گروه 2 يا 3 بزرگتر از ابعاد فيلترهای گروه پايين تر خواهد بود با اين حال عموما گروهی که شماره بالاتری دارد دارای فيلترهای با جرم بيشتر و حجم بيشتر ماده جاذب می باشد يعنی جرم و تراکم ماده جاذب است که انتخاب آن را مشخص می نمايد.

فيلترهای گازی نيز مانند فيلترهای غبارگير به انواع ذيل تقسيم می شوند:

برخی از انواع فيلترهای گازی
رديف	نوع	کاربرد
1	A	جذب گازها و بخارات آلی با نقطه جوش بيشتر از 65 درجه سانتی گراد
2	B	جذب گازها و بخارات غير آلی (معدنی) مانند دی اکسيد يا منواکسيد کربن
3	E	جذب گازها و بخارات اسيدی مثل دی اکسيد سولفور
4	K	آمونيوم و گازها و بخارات مشتقات آن
5	AX	جذب گازها و بخارات آلی با نقطه جوش کمتر از 65 درجه سانتی گراد
6	CO	جذب منواکسيد کربن
7	Hgp3	جذب بخارات جيوه
8	R51A	بخارات آلی
9	R52A	سولفيد هيدروژن-سولفور دی اکسايد-کلرايد هيدروژن-کلرين
10	R53A	دی اکسايد کلرين-کلرايد هيدروژن-کلرين- بخارات آلی
11	R54A	متيل آمين-آمونياک
12	R59A	کلرين –بخار جيوه
13	R60A	فرمالدئيد
14	R61	بخارات آلی-فلورائيد هيدروژن-فرمالدئيد-دی اکسيد نيتروژن-متيل آمين-....

گاهی به علت وجود مخلوطی از گازها در محيط کار ترکيبی از فيلترها نيز بکار می رود که بنابر دستورات سازنده بايد مورد استفاده قرار گيرد. مانند فيلتر A1B1 – A1B1E1K1

فیلترهای ترکیبی

این نوع فیلترها ذرات ریز, بخارات و گازها را از هوا پاک می کنند از این فیلترها در جایی که بیش از یک نوع خطر وجود دارد استفاده می شود. همانطوريکه قبلا ذکر شد هنگامی که نياز است تا گاز و بخارات محيط وگرد وغبارها باهم جذب شوند دو فيلتر گاز و بخارات و فيلتر گرد وغبار بصورت سری به هم چسبيده استفاده می شود.  و يا هنگامی که فيلتر گاز و بخارات بايد قوی تر باشد از دوفيلتر که بصورت سری به هم متصل شده اند استفاده می گردد مانند A2 يا AB1P3 . می توان از فيلتر HEPA نيز در ساخت برخی ماسکهای تصفيه کننده هوا استفاده کرد در صورت استفاده ازاين فيلتر فاکتور حفاظتی آن افزايش می يابد.

در خصوص انتخاب فيلترهاي گيرنده ذرات ، معمولا در استانداردهاي جهاني فيلترهاي ذره گير را با حروف (P ) نمايش مي دهند كه داراي انديس هاي عددي است كه قدرت فيلتراسيون را نشان مي دهد در انتخاب آن درصد تركيب ذرات قابل تنفس (Respirable ) نسبت به (Total ) مطرح است . جهت انتخاب فيلترهاي گاز و بخار از كدهاي رنگي كه بر روي فيلترها نصب شده استفاده ميشود پارامتر ديگر در انتخاب اين فيلترها انديس هاي عدد است كه مثلا در استاندارد هاي اروپا از 3-1 است كه ظرفيت و قدرت جذب فيلتر را نشان مي دهد .

فیلترهای مرکب برای ترکیبی از ذرات و گازها قابل استفاده اند. این فیلترها ، با علامات مخصوص گازها و ذرات مشخص شده اند. مثلاً : A2 فیلتری است با ظرفیت جذب متوسط برای بخارات آلی با نقطه جوش بالای 0c 65 ، یک فیلتر P3 ، فیلتر ذره گیر با کارآیی بالا در برابر ذرات جامد و مایع است و A2P3 فیلتر ترکیبی است که خاصیت جذب دو طرفه آلاینده ها را دارد.  از سری قرار دادن فيلترهای گازی وذره ای فيلترهای تر کيبی تشکيل شده اندکه همزمان گاز وبخارات وذرات آلودگی را جذب می کنند.آنها دارای علامت دوجزئی از گازوذرات می باشند. بطور مثال فيلتر A2P3 برای نقاشی مناسب می باشد.

فيلترهای گازی و ذره ای با يکديگر نيز مورد استفاده قرار می گيرند

1- فيلترهای توام جداگانه: اين نوع ماسک تنفسی دارای يک فيلتر گازی به همراه فيلتر ذره ای است که کاملا از يکديگر جدا هستند فيلتر ذره ای از گروه P3,P2,P1 می باشد و در ورودی ماسک نصب می شود. مانند A2P3

2- فيلترهای توام مرکب: در برخی موارد ماسکهای تنفسی دارای فيلتر مرکبی است که علاوه بر تامين حفاظت در برابر تراکمهای پايين گاز يا بخارات، دارای فيلتر ذره ای نوع P3,P2,P1 می باشد. مانند A1B1P3

در هر دوی اين ماسکها می توان از يک پيش فيلتر در ورودی ماسک استفاده کرد تا ذرات درشت تر را جذب نموده و عمر فيلتر اصلی را بيفزايد. پيش فيلتر های P1 دارای کارايی کم بوده و پيش فيلترهای P2 دارای کارايی متوسط و پيش فيلترهای P3 دارای کارايی بالايی می باشند بعد از انتخاب یک فیلتر مناسب نکته حائز اهمیت عمر استفاده از یک فیلتر و مدت زمان انبارش آن است.

این پارت بسیار طولانی است و به راحتی قابلیت تبدیل به سه پارت را دارد . البته باید با جمله بندی های جدید لینک آنها را به سایر صفحات و مخصوصا سایر مقالات فراهم کرد . دقت کنید که انتقال به سایر مقالات بسیار اهمیت دارد