چند سالی است که در بازار دستگاههایی الکتریکی عرضه میشوند که سازندگان آنها ادعا می کنند با انتشار اصوات ماورای صوت موجب فراري شدن آفات (اعم از جوندگان یا حشرات) از محل آلوده و یا مرگ آنها می گردند. به این دستگاهها اصطلاحاً دورکننده هاي اولتراسونیک آفات گفته می شود که در کشورهاي مختلف دنیا تحت نامها یا مارکها و در شکلهاي مختلفی عرضه می شوند .این دستگاهها با ایجاد اصواتی با طول موج کوتاه و فرکانس بالا کار می کنند.
همانطور که گفته شد در این دستگاهها عمل دور کردن حشرات و پرندگان با انتشار امواج مافوق صوت انجام میشود و از این طریق میزان استفاده از سموم شیمیایی که باعث آلودگی بیشتر محیط زیست می شود کاهش می یابد. محدوده فرکانس شنوایی انسان بین 20 تا 20000 هرتز است، فرکانس های بیش از این بازه را مافوق صوت و کمتر از این بازه را فرو صوت می گویند.که محدوده شنوایی حشرات و پرندگان معمولا در محدوده مافوق صوت است. فرکانس ایجاد شده توسط این دستگاهها بیش از 20000 هرتز است با تولید صداهای مافوق صوت این موجودات دچار سردرد می شوند و محل را ترک می کنند ولی چون برای انسان قابل شنیدن نیست هیچ مزاحمتی برای انسان بوجود نمی آورد.
تحقیقات آزمایشگاهی نشان می دهد که امواج فراصوتی (التراسونیک) باعث ایجاد درد و ناراحتی در سیستم شنوایی و دستگاه عصبی حیوانات موذی شده و در نتیجه به سبب ایجاد اذیت و آزار آنها منجر به فراری دادن آنها خواهد شد. به طور متوسط فشارصوتی ایجادشده توسط هر یک از بلندگوهای این دستگاهها برابر 135 دسی بل و فشار صوتی کل در حدود 270 دسی بل می باشد. این فشار صوتی زیاد باعث خواهد شد که جوندگان و حشرات مزاحم محل زندگی و ذخیره غذایی خود را ترک کرده و فرار کنند.
با استفاده از این دستگاههای دور کننده حشرات و پرندگان و جوندگان موذی از راهیابی آنها به محل هایی از قبیل پست های فشار قوی، مزارع، انبارها، تاسیسات صنعتی، رستورانها، ایستگاههای حمل ونقل و ... جلو گیری به عمل می آید. ضمن آنکه اصوات ایجاد شده باعث تداخل و اختلال در سیستمهای مخابراتی تلویزیونی ، رادیویی ، الکترومغناطیسی ، انواع آلارم ها ، سیستمهای آتش و دود ، سیستمهای شنوایی و دیگر سیستمهای الکترونیکی نخواهد شد.
با توجه به اینکه دامنه ی شنوایی موجودات مختلف با یکدیگر متفاوت است برای درک بهتر مفاهیم ذکر شده به بیان محدوده شنوایی تعدادی از موجودات میپردازیم.
- سوسک و موش:25تا 26 کیلوهرتز
- پرندگان موزی:17تا 24 کیلوهرتز
- کبوتر، سار،گنجشک: 18تا 30 کیلوهرتز (70 تا 120 دسی بل)
- سگ و گربه :20تا 27 کیلوهرتز