انواع مختلف جوشكاری شامل: جوشكاری با گاز و جوشكاری با برق می باشد. خطرات عمده فرآیند جوشكاری، تشعشعات نور مرئی و غیر مرئی اشعه ماورای بنفش و اشعه مادون قرمز می باشد. هر چه طول موج كوتاهتر باشد آسیب در ته چشم شدیدتر است . یعنی هر چه طول موج از IR به سمت UV برود خطرات بیشتر است . بنابراین لنز باید دارای قدرت فیلتراسیون باشد كه با توجه به نوع تابش و شدت تابش متغیر است . گریدهای فریم های عینك از حدود «138-70» است لنز باید فیلتر داشته باشد و در فریم های رنگی و تیره تهیه شود .
DIN واحد تیرگی لنز عینكهای ایمنی است كه تحت عنوان Shade Number نامیده میشود طیف درجه بندی تیرگی عینك های حفاظتی كه پاسخ نیازهای صنعتی را میدهد بین 1.5-14 DIN است. به طور مثال لنز با تیرگی 2 DIN در مقابل پرتوهای خورشید استفاده می شود كه در جدول مربوط به استاندارد ANSI آمده است .
مهمترین فاکتور در انتخاب وسایل حفاظتی صورت و چشم نوع اشعه و شدت آن و انتخاب لنز متناسب با آن است.
- عدد کدورت: توانایی عینك ایمنی در جذب اشعه های ماورای بنفش و مادون قرمز و مریی با عددی به نام کدورت که گاهی شماره عینك هم خوانده می شود تعیین می گردد.
- به عنوان یك قانون از عینكی با بالاترین درجه کدورت شروع کرده و به تدریج عینك های با کدورت پایین را انتخاب تا زمانی که بتوانید به راحتی در حال کار ببینید. در هنگام استفاده ازاکسیژن برای جوشكاری یا برشكاری که مقدار زیادی نور زرد تولید می کند بهتراست از لنزی که توانایی جذب نور زرد یا خط سدیم را داشته باشد استفاده نمود.
جوشكار برق باید از کلاه یا ماسک جوشكاری مجهز به شیشه مخصوص که عدد تیرگی (Number Shade) آن به تأیید واحد مربوطه رسیده باشد استفاده نماید. عدد تیرگی عینكهای حفاظتی که پاسخ نیازهای صنعتی را می دهد در انواع جوشكاریهای اختصاصی متفاوت خواهد بود.
شیشه حفاظتی ماسك جوشكاری بایستی بوسیله شیشه روشنی که در روی آن گذاشته میشود از ذرات داغی که به آن میپاشد محفوظ نگهداشته شود. جوشكار باید برای تمیز کردن محل جوش از شیشه روشن محفوظی که برای اینكار در کلاه (ماسك) جوشكاری تعبیه شده و در صورتیكه کلاه (ماسك) جوشكاری فاقد این شیشه باشد باید از عینك نشكن روشن استفاده نماید تا ذرات فلز بداخل چشم های او نپاشد. کمك جوشكار و کسانی که با جوشكار کار میکنند باید برای محافظت چشم خود از عینك کمك جوشكار (Goggle Flash) استفاده نمایند.
استاندارد ملی آمریکا (ANSI)، معیارهای برای انتخاب تجهیزات ایمنی دست، مانند دستکش ها در راستای حمایت از کارگران و کمک به کارفرمایان در انطباق با مقررات OSHA ( اداره ایمنی و بهداشت آمریکا) فراهم نموده است که در انجمن بین المللی تجهیزات ایمنی (ISEA) به تصویب رسیده است و تحت عنوان ANSI / ISEA 105-2005 در اختیار افراد قرار گرفته است.
در گذشته طبقه بندی دستکش ها بر اساس سه سطح خوب، متوسط و ضعیف بود که تولید کنندگان را در تعیین سطح دستکش دچار مشکل می کرد. در این استاندارد یک روش مبتنی بر مقیاس عددی ارائه کرده است که تولید کنندگان را قادر می سازد دستکش های خود را بر اساس آلوده کننده های مخصوص سطح بندی کنند. با این طبقه بندی جدید خریداران نیز به راحتی در مورد نوع دستکش و تناسب آن با کار تصمیم می گیرند. این استاندارد یک روش اجرایی نحوه انتخاب دستکش نیز دارد. همچنین عملکرد دستکش ها بر اساس معیارهای عبور و شکست در مواجهه با شرایط خطرناک شامل برش، سوراخ و سایش، نفوذ و تخریب در برابر مواد شیمیایی، گرما و مقاومت در برابر شعله سنجیده می شود. در نسخه سال 2005 استاندارد آزمایش و معیارهای انتخاب برای کاهش لرزش، مهارت و چابکی دست در افراد استفاده کننده و همچنین خطرات الکتریکی، تابش اشعه و خطرات بیولوژیکی به آن اضافه گردید.
علاوه بر استانداردهای آمریکا، در حال حاضر استانداردهای اروپایی نیز برای اندازه گیری و طبقه بندی سطوح عملکرد در مورد بریدگی، سوراخ شدن، پاره شدن و سایش وجود دارد.
- مقاومت در برابر بریدگی
مقاومت در برابر برش بر اساس تعداد دورهای مورد نیاز برای برش نمونه بوسیله تیغه تیغه استاندارد تعیین می گردد. این استاندارد در آمریکا تحت عنوان ASTM F 1790 و در اروپا تحت عنوان EN 388 شناخته می شود. بطور کلی تمام آزمایشات مربوط به مقاومت مکانیکی در استاندارد اروپا با EN 388 شناخته می شوند.
- مقاومت در برابر سوراخ شدن
مقاومت در برابر سوراخ شدن بیانگر مقدار نیروی لازم برای سوراخ کردن نمونه می باشد. گرچه مشخص شده است که مقاومت دستکش در برابر سوراخ شدن با سوزن پزشکی، در مقایسه با یک لبه تیز، بسیار متفاوت از نتایج حاصل از آزمون سوراخ کردن بر اساس روش استاندارد است.
در آمریکا این آزمون تحت عنوان ASTM F 1342 توصیف می شود و در استاندارد اروپا با عنوان EN 388 شناخته می شود.
- مقاومت در برابر پارگی
مقاومت در برابر پارگی نشاندهنده نیروی لازم بر حسب نیوتن برای پاره کردن نمونه است. مقاومت در برابر پارگی به حفاظت در برابر خطر خاص مرتبط نیست بلکه اطلاعات مربوط به مقاومت مکانیکی دستکش را فراهم می کند. بسته به شرایط، ممکن است به استفاده از دستکشی با مقاومت پارگی بالا نیاز باشد.
در استانداردهای آمریکا آزمون یا نشان خاصی برای مقاومت در برابر پارگی دستکش وجود ندارد اما در استاندارد های اروپایی این آزمون در استاندارد EN 388 انجام می شود.
- مقاومت در برابر سایش
مقاومت در برابر سایش بر اساس تعداد دورهای مورد نیاز برای سایش کامل نمونه برآورد می شود.
از استاندارد ASTM D 3389 در آمریکا برای شرح این آزمون استفاده می شود و در اروپا با استاندارد EN 388 میزان مقاومت دستکش در برابر سایش تعیین می گردد.
نتایج آزمایش های حفاظت در برابر خطرات مکانیکی برای تعیین عملکرد دستکش در استاندارد آمریکا در یک مقیاس شش رتبه ای از درجه صفر تا ۵ در نظر گرفته می شود که رتبه صفر بیانگر ضعیف ترین سطح عملکرد و رتبه ۵ نشانگر بالاترین سطح عملکرد می باشد. در مقیاس اروپا نتیجه این عملکرد در یک مقیاس ۵ رتبه ای از ۱ تا ۵ مشخص می شود. به طور کلی، دستکش با سطح عملکرد بالاتر محافظت بیشتری را فراهم می کند. لازم به ذکر است که هیچ دستکشی به طور کامل ضد برش، سوراخ شدن و یا پاره شدن نیست. مقایسه این استاندارد با مطالعه جداول زیر مشخص می شود:
در استانداردهای اروپا سایز بندی دستکش ها بر اساس استاندارد EN420 صورت می گیرد. همانگونه که قبلا ذکر گردید محیط دور دست و سایر اندازه ها مشخص می شود و بر این اساس دستکش مناسب از جدول زیر که بر اساس این استاندارد مشخص گردیده است انتخاب می شود. علاوه بر این سازندگان دستکش نیز ملزم به رعایت این استاندارد می باشند:
- مقاومت در برابر گرما و حریق
در آزمون حریق دستکش نمونه در شعله حریق به مدت 3 و 12 ثانیه به حالت تعلیق قرار می گیرد، مدت زمان ادامه سوختن و آسیب ناشی از سوختگی برآورد می شود. این آزمون در استاندارد آمریکا با عنوان استاندارد ASTM F 1358 و در استاندارد اروپا با عنوان استاندارد En 407 انجام می شود.
آزمون مقاومت در برابر گرما در استاندارد آمریکا بر طبق استاندارد ISO 17493 انجام می شود، همچنین آزمون مقاومت در برابر سرما با استاندارد ISO 5085-1 صورت می گیرد.
- مقاومت در برابر خطرات شیمیایی
انتخاب دستکش های ایمنی برای محافظت در برابر خطرات مواد شیمیایی بالخص مایعات خورنده اساسا با توجه به ۲ معیار اصلی درباره عملکرد دستکش صورت می گیرد:
- نفوذ و نشت: نفوذ فرایندی است که طی آن ماده شیمیایی از درون یک لایه حفاظتی بدون منفذ،سوراخ ریز یا هر روزنه غیر قابل مشاهده با چشم عبور کند. آزمون نفوذ برابر استاندارد ASTM-379 آمریکا صورت می گیرد. آزمون نشت را می توان بر اساس استاندارد اروپایی EN 374 نیز انجام داد. در این آزمون مایع مورد نظر در یک طرف نمونه مورد آزمایش ( دستکش حفاظتی) قرار گرفته و زمان مورد نیاز برای ظهور و ردیابی اولین نشانه های ماده شیمیایی مورد نظر در طرف دیگر نمونه اندازه گیری می شود، زمان اندازه گیری شده را زمان نشت می نامند.
- فرسایش و کاهش کیفیت نمونه : ارزیابی و تعیین درجه فرسایش و کاهش کیفیت دستکش های حفاظتی بر اساس استاندارد ASTM-379 آمریکا صورت می گیرد.
مواد استفاده شده برای ساخت دستکش های ایمنی را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
- الیاف و پارچه که به صورت بافندگی و خیاطی می توان دستکش را تولید نمود.
- مواد پلیمری که از طریق قالب ریزی و سازه دستکش ساخته می شود، علاوه بر این ممکن است با ایجاد پوشش پلیمری بر روی دستکش های بافتنی دستکش ترکیبی تولید نمود.
الیاف، منسوجات و مواد پلیمری مورد استفاده برای تولید دستکش عمدتا مصنوعی هستند، علاوه بر این ممکن است از مواد طبیعی نیز استفاده شود.
الیاف و پارچه: برای تولید دستکش شامل مجموعه ای از الیاف طبیعی و یا مصنوعی می باشند. انتخاب این مواد بستگی به خواص نهایی مورد نظر دارد. اخیرا برای تامین نیازهای حفاظتی خاص، برخی از الیاف توسعه یافته اند، از قبیل Spectra و Dyneema که دارای مقاومت بالایی در برابر بریدگی می باشند و یا SuperFabric و TurtleSkin.این نوع دستکشها از کتان و دیگر پارچه ها ساخته شده اند و درجات مقاومتی مختلفی از حفاظت را مهیا می کنند . دستکش هاي پارچه اي در برابر گرد و خاك ، تراشه ها ، خراشیدگی و سائیدگی محافظت می نمایند . آنها همچنین حفاظت کافی را براي استفاده از مواد زبر ، تیز و سخت فراهم نمی کنند .لازم به ذکر است استفاده از یک آستر پلاستیکی می تواند توان حفاظتی این دستکش ها را افزایش دهد .
چرم: این نوع دستکش ها به عنوان دستکش حفاظت در برابر حرارت، جرقه ، شعله و فلزات مذاب حاصل از عملیات جوشکاری ، برشکاری ، لحیم کاری و ریخته گری بکار می روند . این گروه از دستکش ها حفاظت لازم در برابر براده ها ، تراشه ها ، و اشیاء تیز و برنده را نیز تامین می کنند و در ضمن می توان برای انجام کارهایی که به مهارت دستی نیاز دارند از دستکش هایی چرمی با ضخامت کم استفاده کرد.این دستکش ها جزو دستکش های دوخته شده طبقه بندی میشوند .
مواد پلیمری: چندین نوع مواد پلیمری در فرم خام برای تولید دستکشهای حفاظتی خود مورد استفاده قرار می گیرند. از این بین، لاستیک کاربرد بسیار بیشتری به دلیل تامین میزان بالایی از مهارت و چابکی دارد. در مواد پلیمری به طور کلی تبادل هوا بین پوست و محیط وجود ندارد.
لاتكس: از تركيبات مصنوعي و طبيعي لاستيك ساخته مي شود. از دستكش لاتكس براي محافظت دست در مقابل اسيد، قليا، نمكها، در هنگام كار با تجهيزات آزمايشگاهي، مواد غذايي، وسايل برقي(دستکش های حفاظت در برابر الکتریسته) و الكترونيكي استفاده مي كنند. خصیصه برجسته لاتکس قدرت انعطاف ، کشسانی و مقاومت در برابر حرارت است. بعلاوه مقاومت سایشی آنها موجب شده که در هنگام عمل سائیدن و صیقل دادن، دست کارگران را در برابر محلولهاي آبی اسیدها ، آلکیل ها ، نمکها و کتونها محافظت نماید . دستکشهاي لاتکس موجب عکس العمل هاي آلرژیک در تعدادي از اشخاص شده بودند و به همین علت براي همه کارکنان مناسب نیستند . دستکش هاي با خاصیت آلرژیک کم ، دستکش هاي بدون پودر و آستر دار ممکن است براي کسانی که با دستکشهای لاتکس حساسیت دارند مناسب باشد. این دستکش ها توسط شرکت Ansell در استرالیا تولید و توسعه یافته اند.
نئوپرن: از لاستیک مصنوعی و با انعطاف خوب ، مهارت انگشتان ، دانسیته بالا و مقاومت در برابر پارگی عرضه شده اند. اين ماده در مقابل مواد خورنده و حلالها داراي مقاومت خوبي مي باشد. گاهي اوقات آستردار و گاهي بدون آستر ساخته مي شود. اين دستكشها براي حفاظت پوست در مقابل روغن ها، اسيدها، الكل ها، جوهرها، مواد با خصوصيت برودتي، كتونها، چربيها با ويسكوزيته بالا (گريس)، پاك كننده ها و شوينده ها،در فرآيندهاي پتروشيمي، عمليات چربي زدايي، پالايشگاهها، مواد شيميايي، رنگ پاشي،رنگ بري، ظرف شويي ها كارگاهي استفاده مي شود. عموماً خواص مفاومتی پوششی و شیمیائی ممتازي نسبت به دستکش هاي ساخته شده با لاستیک طبیعی دارند .و عموما به عنوان دستكشهای حفاظت در برابر مواد شیمیایی به کار میروند.
نيتريل (دستكش ضد حلال): نيتريل يك لاستيك مصنوعي است كه اسم اختصاصي آن NBR (آكريل نيتريل بوتادایین) مي باشد. دستكش نيتريلي اولويت مناسبي براي جلوگيري از سوراخ و برش و سايش مي باشد. هرچند براي مشاغلی که در آن به انعطاف و حساسیت نیاز است کاربرد دارد و در هنگام استفاده زیاد ، حتی بعد از تماس طولانی مدت با مواد در هنگام کار با روغن ها ، گریس ها ، اسید ها ، مواد سوزاننده و الکل ها استقامت می نماید ، اما بطور کلی براي استفاده با عوامل اکسید کننده قوي ، ترکیبات آروماتیک ، کتونها و استات ها پیشنهاد نمی شود .
وينيل (P.V.C): نوع P.V.C آن داراي كاربرد بيشتري است. اين نوع دستكش در رنگهاي مشخصي جهت تشخيص بهتر ساخته مي شوند. متداول ترين رنگهاي موجود رنگ قرمزآبي نفتي و سبز مي باشد. اين دستكشها از جنس پلاستيك مي باشند كه در برابر اسيدها، قلياها و الكلها مقاومت خوبي دارند( دستكشهای حفاظت در برابر مواد شیمیایی)ولي دربرابر حلالها مقاومت ندارند. دستكشهاي وينيلي جايگزين خوبي از نظر اقتصادي براي دستكشهاي لاتكس مي باشند. بهترين ماده براي مقابله با اسيد و قليا، PVC است.
این نوع دستکش ها در طی فرآیند فرو بردن دستکش نساجی (به طور کلی انواع بافتنی) در یک سیستم پلیمری خیس ایجاد می شوند. در این حالت یک لایه نازک از پلیمر به صورت روکش بر روی دستکش های نساجی کشیده می شود که در نتیجه تا حدی نفوذ پذیری آن نسبت به مواد شیمیایی، بیولوژیکی و همچنین سوراخ شدن،کاهش می یابد. این فرایند را می توان چندین بار تکرار و یا با پلیمرهای متفاوت انجام داد و در نتیجه لایه روکش را با ضخامت های مختلفی تولید نمود. علاوه بر این با حفظ مقاومت دستکش بافتنی با در برابر خطرات شیمیایی، بیولوژیک و سوراخ شدن ، انعطاف پذیری دستکش را حفظ نمود.
به منظور بهبود انعطاف پذیری و حفظ تهویه هوای بین دست و دستکش، گاهی دستکش را به صورت نیمه پوشیده شده با لایه های پلیمری پوششی تنها در کف دست و انگشتان تولید می کنند. در نتیجه از طریق بخش بافتنی در پشت دستکش تبادل هوا با هوای محیط صورت می گیرد. از سوی دیگر، حفاظت مکانیکی و شیمیایی تنها در مکان های پوشش داده شده با پلیمر های موجود، ارائه می شود.
روش ساخت:
بسته به نوع مواد مورد استفاده، نوع ساختار انتخابی و خواص نهایی مورد نظر، روش های خاصی ممکن است در مراحل مختلف تولیدی دستکشهای حفاظتی مورد استفاده قرار گیرد. تکنیک های اصلی تولید شامل نساجی، فرآیند قالب گیری، غوطه ور سازی، پانچ و جوشکاری می باشد. روش نساجی به صورت بافتن الیاف دستکش به اشکال مختلفی صورت می گیرد. در روش غوطه ور سازی یک قالب آماده دست را در مواد پلیمری یا فلزی غوطه ور نموده و دستکش مورد نظر ساخته می شود. این روش در شکل زیر نمایش داده شده است.
روش پانچ و جوشکاری روش جدیدی برای جوش دادن قطعات پلیمری و پلاستیکی می باشد، اما این روش به خوبی روش غوطه ور سازی نیست. در روش قالب سازی از دستگاههای تزریق پلاستیک استفاده شده و مواد به صورت گرانولی به دستگاه تزریق شده، پس از ایجاد شکل مناسب از دستگاه خارج می شوند.
این دستکش ها در مقایسه با دستکش های بافتنی و بیشتر دستکش های دوخته شده در برابر رطوبت و مواد شیمیایی محافظت بهتری ایجاد میکنند . اما نباید فراموش کرد که این محافظت نسبی است و در صورتیکه مواد شیمیایی و یا رطوبت قابل توجه باشد و همچنین برای مواجهه با جریان الکتریکی بهتر است از دستکش های پلیمری استفاده شود .
بیش از 41 % حوادث ناشی از کار مربوط به آسیبهای وارده به دست و انگشتان میباشد. دست انسان را خطرات متعددی از جمله لبه های تیز و برنده ، ضربات مكانیكی، مواد شیمیایی، حرارت ، الكتریسیته ، ارتعاش و پرتوهای رادیواکتیو در محیطهای کاری تهدید میکند که جهت پیشگیری از این آسیبها آشنایی با الزامات عمومی بكارگیری این تجهیزات حفاظتی و انواع دستكشهای حفاظتی ضروری است. در تصویر زیر چندین نوع دستكش دیده میشود .